RUSLAND: KRY DIE REGTE MENGSEL
Met die regte spesiekombinasie in ’n ruslandstelsel kan ’n boer grondgesondheid verbeter sonder om gewasse se voedingswaarde vir vee in die gedrang te bring.
Prof. Chris Dannhauser, ’n bekende weidingskonsultant, sê só ’n stelsel in ’n graanboerdery kan uitstekende dierevoeding verskaf en terselfdertyd grondgesondheid herstel en die koste van graanverbouing beperk.
Die geheim lê daarin om die regte mengsel van ruslandsoorte te kies en om die verskillende soorte op die regte tyd plant, sê hy.
“Die doel van ’n ruslandstelselgewas, benewens om goeie dierevoeding te verskaf, is om organiese materiaal as ’n deklaag te vestig, stikstof in die grond te bind, voedingstowwe te hersirkuleer, onkruidbestryding doeltreffender te maak (en dus op chemiese middels te bespaar) en om grondverdigting en erosie teen te werk.”
Hy sê ’n doeltreffende ruslandstelselmengsel sal tipies uit grasse en peulgewasse bestaan, en in die winter kan knolplante, soos Japanse radyse, toegevoeg word.
Vir die somer is sojabone, akkerbone, slingerbone (Dolichos) en sunnhennep die gewildste somerpeulgewasse in mengsels.
Hierdie gewasse kan geplant word vir beweiding of om te baal en sunnhennep kan selfs as kuilvoer geoes word. Dié gewasse is ook uitstekende dierevoeding. Hou egter in gedagte dat hulle fosfaatbemesting, inoku lering en grond met ’n geskikte pH vereis. Dit kan dus redelike insetkoste meebring.
Die gewildste somergrasse om in ’n mengsel te gebruik is tef, voersorghum, wit manna (pearl millet of Pennisetum glaucum), broodmanna en babala (millet). As kuilvoer geoes gaan word, moet tef nie as ’n gras gebruik word nie. Al hierdie spesies is egter uitstekende weidinggewasse deur die somer en voor die winter of geskik om gebaal te word. Die twee mannasoorte is droogtebestand, en al die spesies het relatief diep wortels, wat grondstruktuur help verbeter.
Vir die winter is die gewildste winterpeulgewasse weiwieke, serradella en assegaaiklawer, ’n soort klawer wat min opblaasprobleme veroorsaak.
Vir grasse in die winter kan hawer, korog of stoelrog gebruik word. Die eenjarige rog Westerwolds kan ook baie doeltreffend onder besproeiing gebruik word, maar dit het ’n hoë bemestingbehoefte. Boere kan die ander drie gewasse doeltreffend op droëland benut in gebiede wat 650 mm en meer reën kry. Korog werk goed saam met ander gewasse omdat dit ’n baie later groeiperiode as die ander grasse het.
Die perstopraap Mammoth tesame met Nooitgedacht se Japanse radys kan ook doeltreffend as knolgewasse in ’n ruslandstelsel gebruik word omdat die radys van Junie tot Augustus deur beeste en skape bewei kan word. Die raap word eers van Augustus tot Oktober ryp genoeg om bewei te word.
Laastens kan boere meerjarige grasse ook doeltreffend inspan op lande wat vir meer as een winter en somer as ’n rusland benut word. In so ’n geval is rhodesgras die vader van alle grasse, maar smutsvinger, bloubuffelsgras en Eragrostis is ook baie doeltreffend.
“Die geheim met hierdie grasse is om hulle nie te lank te laat uitgroei nie en nie te kort te laat afwei of af te sny nie. ’n Maklike riglyn is jou vuis: Moet nooit enige van hierdie grasse korter as ’n vuislengte van die grond af afsny of laat afwei nie,” sê Dannhauser.