Boran wys sy staal in die berge
Twee kortpaaie help dié boer om vinnig met sy stoetery te vorder ondanks die harde toestande waarin sy beeste elke dag loop.
Met ’n fyn kennersoog wat geoefen is deur jare lank die veilingbladsye in Landbouweekblad en Boranadvertensies dop te hou, het mnr. Christo Crafford binne ses jaar vinnig opgang gemaak met sy Boranstoetery. Christo het vanjaar op die nasionale veiling die hoogste prys vir een van sy Boranbulle behaal danksy sy besonderse oog vir die regte kombinasies. Hy wil egter nie die beste stoetbul teel nie, maar eerder ’n bul wat die beste speenkalf vir die voerkraal lewer.
HOOG IN DIE BERGE
Christo se stoetery van ongeveer 120 Boranbeeste loop op 38 ha op die plaas Vredevallei, hoog in die berge tussen Swellendam en Ashton in die Wes-Kaap, en op verskeie ander stukke huurgrond. Vanweë die Boran se vermoë om in buitengewone toestande te oorleef, kan hy die suurgrond en fynbos benut deur sy beeste vir groot dele van die jaar in die ongenaakbare toestande te laat loop.
“Ek laat loop my Boranbeeste waar ander beeste nie sal oorleef nie – en dan presteer hulle boonop goed. Dit is harde toestande. Die ouens wil my nie glo wanneer ek hulle daarvan vertel nie.”
Boonop tel die beeste besonder goed kondisie op wanneer hulle uit die berge gebring en net gras en strooi gevoer word.
TEELMATERIAAL
Omdat dit in ’n stoetery met kleiner getalle soms lank duur om vir sekere eienskappe te teel, kies Christo twee kortpaaie om die genetiese kenmerke wat hy verkies, in sy stoetery vas te lê.
Eerstens bied hy sy bulle aan melkerye in die omgewing aan sodat melkboere die kalwers vir vleis kan verkoop.
“Op daardie manier kan ek gou sien hoe my bulle teel, want ’n uitstekende bul teel uitstekende kalwers. Die Boran wys dit veral goed uit by enige ander ras.”
Hierdie bulle word dan sonder huiwering by sy stoetery ingetrek sonder verdere eksperimente. Die bulle is dan boonop dekbehendig, wat verder in die stoetery se guns tel.
Van die bergboere gebruik van Christo se teelbulle om beter weerstandigheid teen siektes, soos rooiwater en galsiekte, in hul kuddes in te teel en om hul voerkoste laer te hou.
Die ander kortpad is embriospoeling om te verseker soveel moontlik kalwers word jaarliks van ’n goeie moeder aangekry.
“Dit is werklikwaar die vermeerdering van jou beste teelmateriaal.”
Die proses word deur Embrio Plus behartig. Vanweë die ras se rustige geaardheid word die spoelings en die inplantings in ’n gewone drukgang uitgevoer. Hy behaal ’n vatpersentasie van 85 met bevrore embrio’s en tot 100 met vars embrio’s.
Om te verseker dat soveel as moontlik van sy koeie vat nadat die embrio’s ingeplant is, kry die koeie voorkeurbehandeling. Elke koei kry 500 g byvoeding per dag vir die maand voordat sy gespoel word of ’n embrio moet ontvang, en 20 dae ná die tyd.
“Die sukses lê daarin om die beste koeie te spoel. Omdat die proses duur is, moet jy alles moontlik doen om jou slaagsyfer so hoog moontlik te hou. Dan raak dit werklik goedkoop om te spoel en jy vermeerder die beste teelmateriaal vir jou eie kudde.”
Hy gebruik F1-Borankoeie as embriodraers om genoeg melk vir die kalwers te verseker. Dié kalwers moet volgens sy streng vereistes op sewe maande 250 kg weeg. BO: HEEL LINKS: LINKS:
“As hy nie daardie gewig by ’n surrogaatma behaal nie, is hy weg. My kalwers haal daardie gewig egter heel gemaklik.”
BESTE KOMBINASIES
Christo se skerp oog vir goeie kombinasies dra by tot sy sukses met sy Boranstoetery.
“Ek hou die parings eenvoudig. Ek het ’n prentjie in my kop gesit deur duisende foto’s van Borane in Landbouweekblad en advertensies te bestudeer voordat ek die eerste een in lewende lywe gesien het. Nou is dit maklik om daardie ‘prentjie’ te kry.”
Christo sê dié prentjie by bulle sluit ’n perfekte toplyn en skede in, saam met basiese kenmerke, soos gespierdheid en ’n goeie kop
Hy het sy eerste Boran in 2010 aangeskaf nadat hy met verskeie ander rasse probeer boer het. Hy het nog nooit teruggekyk nie.
“Om met ’n Boran te begin boer is amper soos om met ’n siekte aangesteek te word. As jy eers een het, wil jy twee en dan tien hê.”
Die eerste kopie is egter nie gemaak voordat hy sy huiswerk deeglik gedoen het nie. Hy het die internet en die Boran-beestelersgenootskap geraadpleeg. Die ras se gehardheid, oorlewing en aanpasbaarheid het hom egter gou oortuig.
Christo se beeste sal op Saterdag 19 November te koop wees tydens die Kaap Boranklub se veiling by Rietvlei naby Mosselbaai. ccrafford@telkomsa.net; 083 284 2592. 051 410 0966 051 410 0951; www.boran.org.za.