'NIKS KAN SONDER BOERE GEBEUR'
KOMMERSIËLE boere, en nie die Regering nie, is die eintlike sleutel tot landboutransformasie in Suid-Afrika, sê mnr. Jeff Every, uitvoerende hoof van Amadlelo Agri, ’n hoogs suksesvolle transformasieprojek wat deur 70 wit, kommersiële boere uit die Oos-Kaap en KwaZulu-Natal begin is.
Every het op Landbouweekblad se konferensie gesê boere kan óf toelaat dat derde partye hul toekoms bepaal óf beheer neem en hul eie lot bepaal.
“Om ’n plaas in wit besit te vat en dit vir ’n swart ou te gee, doen absoluut niks vir Suid-Afrika se ekonomie nie. Ons plase moet winsgewend, prakties en volhoubaar wees.”
Every is in die voormalige Ciskei gebore en praat vlot Xhosa. Hy het die landboupotensiaal in die voormalige Ciskei en Transkei se besproeiingskemas in sy visier geplaas, waar 12 000 ha landbougrond ongebruik lê en slegs 1 000 ha doeltreffend gebruik word.
“Ons gebruik eerder onproduktiewe kommunale grond as om ons te bemoei met plase wat reeds produktief is.”
HOE DIT WERK
Amadlelo keur jong, swart mense wat klaargemaak het met hul studies aan kolleges en technikons en lei hulle as bestuurders op kommersiële melkplase op voordat hulle die Amadlelo-stelsel betree.
“Die vlak van konsultante wat ons steun, is van wêreldgehalte en ons mentors is suksesvolle, werkende melkboere wat deel uitmaak van die ondersteuningstruktuur wat ons vir ons swart boere skep,” sê hy.
Buiten die oordrag van vaardighede en die uitbreiding van vermoë steun Amadlelo die skep van persoonlike welvaart. Bestuurders word aangemoedig om hul eie bates te ontwikkel.
“Jong, swart boere kon welvaart opbou deur beeste te koop met lenings wat deur wit boere versekureer of verskaf is,” sê hy. Daar is sowat 6 000 boere in Suid-Afrika met genoeg finansiële slaankrag en vermoëns om die landbousektor te transformeer. Hoe gouer die Regering met dié boere begin vriende maak pleks van om hulle te verguis, hoe beter, sê Every.
“Een manier om die AgriSEB-telkaart in die AgriSEBdoenkaart te verander, is dat die grootskaalse boere moet toelaat dat die kleiner ouens by hul bedrywighede inskakel. Dié stap sal hulle help om toegang te kry tot markte en goedkoop produksiemiddele.”