‘Samewerking keer skade tot dusver’

DIE gevaarlike tamatieblaarmyner-motspesie Tuta absoluta het sy opwagting ook in Wes-Kaapse tamatielanderye gemaak.

“Ons is maar bekommerd, want jy het net soveel chemiese middels en skietgoed om te gebruik. Ons weet nie wat ons gaan doen as ons patrone opraak nie. As jy nie die plaag bestuur nie, gaan dit alles uitroei. Jy kan 100% verliese hê,” sê mnr. Grant Smuts, ’n tamatieboer van Robertson.

Tuta absoluta is aanvanklik in Augustus in Mpumalanga opgemerk, maar volgens mnr. Cobus Vorster, bestuurder van die Tamatieprodusente-organisasie (TPO), is die insek reeds landwyd geïdentifiseer. Plase in die Paarl en Robertson het die jongste slagoffers en die eerste in die Wes-Kaap geword.

Dit is ’n aggressiewe plaag wat die hele plant – van die blare tot die vrugte – aanval. Danksy voorkomende plaagbestryding is oeste darem nog nie beskadig nie, sê Vorster.

“Geen algemene afname in die aanbod van tamaties op die nasionale varsproduktemarkte, waar meer as 80% van die land se tamaties bemark word, is tot dusver waargeneem nie.”

SAAMSTAAN

Smuts sê hulle het onlangs lokvalle vir Tuta absoluta op die plaas uitgesit en die volgende dag motte gevang. Dit is visueel én op DNS positief geidentifiseer.

“Daar is gelukkig baie goeie samewerking met al die chemiese maatskappye en ons het reeds ’n strategie vir ons streek uitgewerk. Die boere in die omgewing sal moet saamstaan en chemiese middels op gesinchroniseerde wyse gebruik, anders sal daar skade intree,” sê hy.

Die plaagbestrydingsmiddels wat vir tamatie-bladmynermot geregistreer is, het ’n onthoudingsperiode van een tot drie dae.

“Al die middels wat vir Tuta geregistreer is, is ongelooflik duur. Dit is ’n nuwe uitdaging, wat ook bestuursgewys baie moeilik is, maar ons doen wat ons kan,” sê Smuts, wat ook bekommerd is dat Bactrocera dorsalis, ’n Oosterse vrugtevlieg waarvan tamaties ook ’n gasheerplant is, in hul rigting op pad is.

NOODREGISTRASIE

Mnr. Johan Janse van Rensburg van Dow AgroSciences skryf op die TPO se webwerf dat die mot vinnig aanteel en sy lewensiklus binne 24 tot 38 dae voltooi. Dit is 12 nuwe generasies per jaar.

Sy raad is om chemiese middels uit verskillende groepe af te wissel en dit herhaaldelik toe te dien, soos nuwe groei plaasvind.

Hy sê die insekbestrydingsmiddel Delegate, met Spinetoram as aktiewe bestanddeel (registrasienommer L8392 ingevolge Wet 36 van 1947), het onlangs ’n noodregistrasie ontvang om die plaag te probeer bestry.

“Ander aktiewe bestanddele wat besonder doeltreffend is, is Rynaxapyr en metoksiefenosied (methoxyfenozide).” Om die voorkoms van Tuta absoluta aan te meld, stuur e-pos aan 2 3