TRAE GROEI DRYF PROTEKSIONISME

PROTEKSIONISME kan in die toekoms toeneem soos lande “die geledere sluit” om hulself te beskerm, sê mnr. Ernst Janovsky, hoof van Absa-Agribesigheid se sentrum vir uitnemendheid.

Hy het op die bekendstelling van Absa se jaarlikse vooruitskouing vir die landbou gesê Brexit en die verkiesing van die aangewese Amerikaanse president, Donald Trump, is tekens van ’n groeiende proteksionistiese ingesteldheid. Hy skryf die neiging onder meer toe aan die wêreldekonomie se trae groei.

“Mense word nie ryker nie en wil nie meer vir kos betaal nie,” sê hy. Die algemene verwagting is dat kommoditeitspryse, asook landboukommoditeitspryse, sywaarts gaan neig.

Hoe Suid-Afrikaanse landbouers dié pryse gaan ervaar, sal egter afhang van die wisselkoers. Janovsky verwag dit gaan op langer termyn aanhou verswak. Hy sê Suid-Afrika se mededingendheid word grootliks deur sy wisselkoers bepaal.

Omdat die wisselkoers op sy beurt bepaal word deur die land se betalingsbalans, en Suid-Afrika ’n tekort op sy lopende rekening het, moet die land beleggings lok om dié tekort te balanseer. Regeringsbeleide belemmer egter laasgenoemde.

KAPITAALKOSTE

Janovsky sê daar is nou minder druk om rentekoerse weens onder meer inflasionêre druk te verhoog. Die behoefte aan beleggers wat met ’n reële rentekoers aangemoedig word om in Suid-Afrika te belê, kan egter tot ’n verhoging lei.

Dit is egter ook belangrik om daarop te let dat die koste van kapitaal op lang termyn styg omdat die beskikbaarheid van beleggingsgeld afneem soos wat daar ál meer afgetredenes is in verhouding tot werkendes wat bydra tot pensioengeld.

“In die vroeë 2000’s kon ’n mens maklik ’n 100%-verband teen prima minus 3% kry. Vandag sou jy ’n deposito van 20% tot 30% moet hê, en jy sal sukkel om ’n lening onder die primakoers te kry.

“Dit dui op ’n toename van nagenoeg 3% in die koste van kapitaal. Die verwagting is dat die koste van kapitaal sal aanhou styg namate die wêreldbevolking ouer word.”

Dit beteken geld vir kapitaaluitbreidings gaan duurder word.

LEMOENE