Praktiese en winsgewende planne met grondkombers
Dekgewasse is waarskynlik een van die veeldoeligste bewaringslandboupraktyke. Dit herstel en bewaar nie net saaigrond deur onder meer die bestryding van erosie en onkruid nie; dit verbeter ook grondgesondheid en verhoog organiese materiaal in die grond, verhoog opbrengs, verminder grondverdigting, begunstig bestuiwers én dit kan boonop winsgewend as groenvoer benut word.
Dis egter ’n kwessie watter dekgewasmengsels die beste vir die verskillende toestande in die saaigebiede is, en wat die beste saaidigtheid is. het saam met mnr. Piet Lombard en me. Lisa Smorenburg van die direktoraat plantwetenskap van die departement van landbou in die Wes-Kaap oor die nuutste bevindings verslag gedoen.
Waar dekgewasmengsels gebruik word, sal die samestelling van die mengsel afhang van die doel met die dekgewasse.
Dan moet die boer besluit of die dekgewasse in die somer of winter gevestig moet word en hoe lank dit op die grond gaan bly. Kies twee of drie hoofgewasse wat by die groeityd aangepas is, en kies gewasse wat mekaar aanvul ten opsigte van groeiwyse, groeityd en voedingsbehoeftes.
Hoewel daar nie vaste riglyne is vir presies hoeveel gewassoorte in ’n mengsel ingesluit moet word nie, kan boere gerus die verskeidenheid in natuurlike veld probeer naboots.
Om die meeste voordele uit dekgewasse te kry, moet die gewasse se groei op die regte tyd beëindig word.
Dr. Hendrik Smith, koördineerder van bewaringslandbou by Graan SA, se raad aan boere is om so gou moontlik met verskillende gewasse te begin eksperimenteer. “Kyk watter gewasse en kombinasies werk in jóú omstandighede en jóú stelsel. Wees opportunisties en pas aan na gelang van die seisoen.”
berig dat die Theunissens van Bethlehem ná die rekorddroogte van die afgelope seisoen nie mielies of sonneblomme kon plant nie. Hulle het middel Maart ’n mengsel van hawer, korog, weiwieke en Japannese radyse met ’n nuwe geenbewerking-fynsaadplanter gesaai.
Die dekgewasse se totale insetkoste was R910/ha – omtrent ’n vyfde van die insetkoste van mielies. Dit was so ’n groot sukses dat hulle 104 ooie met 129 lammers dwarsdeur die winter daarop kon hou en afrond, teen ’n groter wins as wat hulle normaalweg met mielies maak.
Mnr. Ruhan Theunissen, ’n energie-ingenieur, bereken hul netto wins uit die dekgewasse was R4 680/ha, nadat die onderhoudskoste van die ooie (die waarde van hul onderhoud uit die dekgewasse) in berekening gebring is. Vergeleke daarmee bereken pa Philip hul netto wins per hektaar met mielies sou, as dit nie droog was nie, R2 631/ha gewees het – teen ’n mielieprys van R2 400/ton en ’n gemiddelde opbrengs van 4 ton/ha.
Ruhan sê dit is ironies dat die droogte hulle by hierdie winsgewende dekgewasvoerstelsel laat uitkom het. “Dit was ’n aangename verrassing met ’n bonus.”