Nuwe markte bied heenkome
Die wisselkoers se bokspronge gaan vanjaar ’n invloed op vrugte- en tafeldruifboere se inkomste én koste hê, maar nuwe markte en kultivars kan die impak help versag.
Verbruikers eet nie meer net met hul oë nie, maar hulle soek toenemend vrugte wat uitsonderlik smaak. Vrugteboere sal vanjaar moet gehoor gee aan hierdie behoeftes as hulle die guns van die wêreldmarkte wil behou. “Vrugte moet nie net mooi lyk nie, maar dit moet ook lekker smaak. Dis een van die grootste fokuspunte,” sê mnr. Jacques du Preez, bestuurder van handel en markte by Hortgro, die produsente-organisasie vir sagtevrugte.
Dr. Richard Volz van Nieu-Seeland, wetenskaplike by Plant & Food Research (PFR), het op die Interpera 2016-peerkongres gewaarsku dat die mededinging vir die verbruiker se geld al hoe strawwer word, berig JOHAN COETSEE. Die teling van nuwe peerkultivars wat gemaklike eetgehalte bied en in die gereed-om-te-eet-kategorie (R-T-E) val, min tot geen kouebehoefte en ’n langer raklewe het, moet voorkeur geniet.
Terwyl die R-T-E-kategorie vanjaar van krag tot krag sal gaan, kom dit teen ’n prys, naamlik strenger hanteringsvereistes, die nakoming van protokolle en fyn bestuur van die koueketting. Gelukkig het die Suid-Afrikaanse bedryf die tegniese kundiges om dit op kommersiële vlak reg te kry, meen Jacques.
Volgens die webwerf van die Varsprodukte-uitvoerdersforum maak vars vrugte sowat die helfte van Suid-Afrika se landbou-uitvoer uit. Altesaam 2,7 miljoen ton van die 4,7 miljoen ton vrugte wat plaaslik gelewer word, word teen $1,7 miljard (R34,6 miljard) in 92 lande wêreldwyd verkoop. Die belangrikste uitvoerbestemmings is die Europese Unie, Brittanje, die Verre-Ooste, Rusland, die Midde-Ooste, Amerika en Kanada.
NUWE KULTIVARS
Dit lyk asof die kern- en die steenvrugbedryf gaan uitbrei, veral as aanplantings, boomverkope en tekorte aan sekere kernvrugonderstamme in ag geneem word, sê me. Mariëtte Kotzé, bestuurder van inligtingsdienste by Hortgro. “Die onlangse ogie-bestellings dui egter daarop dat hierdie neigings sal afplat op kort tot mediumtermyn.”
Die staatmakerkultivars vir kern- en steenvrugte sal gewild bly, maar nuwe kultivars, wat reg in verbruikers se smaak val, steek ook kop uit. Kotzé verwag ’n toename in Golden Delicious, Royal Gala/Gala, Cripps Pink/Pink Lady, Fuji en Braeburn-appels.
Jong boorde met die peerkultivars Packham’s Triumph, Abate Fetel, Forelle en Cheeky, en die pruimkultivars African Delight en African Rose kom in drag.
Volgens Richard is kultivars van topgehalte toenemend beskikbaar in China, Japan en Europa. Nuwe tegnologie maak dit al hoe makliker om pere van ’n baie hoë gehalte te ontwikkel teen ’n veel vinniger tempo as in die verlede. “Die plaaslike peerbedryf moet kennis neem daarvan en tred hou daarmee.”
Jacques sê die algemene neiging is dat kultivars wat later in die seisoen oesgereed is, toeneem. “Veral by nektariens sien ons groot volumegroei by die laat kultivars, wat boonop uitstekende opbrengste lewer.”
Wat tafeldruiwe betref, sê mnr. Willem Bestbier, uitvoerende hoof van die Suid-Afrikaanse Tafeldruifprodusentevereniging (Sati), dat Crimson Seedless steeds goed sal presteer. Die gewildheid van pitlose tafeldruifkultivars bly in die algemeen toeneem.
“Ons verwag daar sal redelik klem val op rooi- en grootkorrelkultivars vanweë die belangstelling in die Verre-Ooste en Suidoos-Asië. Ons het hoë verwagtinge van ons plaaslik geteelde kultivar, Joybells.”
Alle aanduidings is dat die tafeldruifseisoen goed afloop en die bedryf hoop op ’n normale oes, van sowat 61,1 miljoen kartonhouers (4,5 kg). In die vorige jaar het die warm en droë toestande die oes geraak.
Hoewel die verwagting is dat Brexit nie op kort termyn enige drastiese invloed op die bedryf gaan hê nie, kan dit geblameer word vir die pap Britse pond.
“Die pond het veld verloor en die rand het verlede jaar met meer as 20% versterk teenoor die pond. Saam met produksiekoste, wat volgens ons skatting met maklik meer as 12% gestyg het, gaan dit baie druk plaas op inkomste op plaasvlak sowel as rakpryse, veral in Brittanje,” sê Jacques.
Vanuit Amerika laat die “Trump-geluide” die dollar verstewig. “As Amerika rentekoerse in Februarie verhoog, sal dit selfs meer versterk. Dit sal ons koste sowel as inkomste in dollar beïnvloed.”
CHINA MAAK DALK OOP VIR PERE
Die vrugtebedryf spring nie die stram toestande op die internasionale markte vry nie. Dit het ’n invloed op belangrike markte, maar volgens Willem heers daar in die tafeldruifbedryf optimisme oor die potensiaal in Thailand en China. “Thailand het eers in Januarie verlede jaar oopgegaan vir Suid-Afrikaanse