Láng wag lê voor vir Afrika-vryhandelsgebied

AFRIKALANDE wat meen ’n drieledige vryehandelsgebied, die Tripartite Free Trade Area (TFTA), gaan vanjaar al realiseer, is waarskynlik ooroptimisties, sê die handelsadviesdiens XA International Trade Advisers.

Mnr. Donald MacKay, direkteur van XA, het in reaksie op die verwagting dat die TFTA vanjaar in werking sal tree, gesê die eerste deel van die ooreenkoms wat handel oor voornemens en die aanloop tot die ooreenkoms was die maklike deel. “Die moeilike deel is onder meer die onderhandelinge oor die jaarlikse uitfasering van tariewe in die onderskeie markte. Dit kan lank draal.”

Die TFTA behels ’n voorgestelde vryhandelsgebied wat 26 Afrika-lande raak binne die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SAOG), die Oos-Afrika-gemeenskap (EAC) en die Gemeenskapsmark vir Oos- en Suider-Afrika (Comesa). Dié lande het ’n gesamentlike bevolking van 625 miljoen mense en ’n totale bruto binnelandse produk (BBP) van $1,6 biljoen.

Staatshoofde het die TFTA al in Junie 2015 in Egipte bekend gestel en dit moes in Junie verlede jaar in werking getree het.

POLITIEKE WIL

Mnr. Taapana Paradza, ’n konsultant by XA, sê die pas waarteen onderhandelinge vorder, verskil van streek tot streek en ook van land tot land. “In die SAOG het onderhandelings goed verloop, maar ek weet in onder meer Ethiopië is daar nie vordering nie. Dit kan wees dat die politieke wil by sommige lande ontbreek – veral as hulle meen dat hulle nie veel by die ooreenkoms gaan baat vind nie. Daarom twyfel ek of dit vanjaar afgehandel sal word, tensy sekere lande daarvan uitgesluit word.”

Hy sê lande wat by die handel kan baat vind, soos Suid-Afrika en Kenia, wil graag vinniger beweeg.

Me. Willemien Viljoen, navorser by die sentrum vir handelsreg (Tralac) op Stellenbosch, sê van die uitstaande kwessies verlede jaar was die reëls vir die bepaling van oorsprong, beskermingsmaatreëls, resolusies oor hoe dispute besleg kan word en die tariefonderhandelings. “Die kwessie of dit vanjaar in werking kan tree, sal veral afhang van hoe die tariefonderhandelings vorder.”

Sy sê nog ’n kwessie is die wisselwerking tussen die TFTA en die beoogde stigting van ’n vastelandwye vryhandelsgebied (CFTA) wat daaruit moet voortvloei. Dit is nie duidelik of dit deur dieselfde onderhandelaars hanteer sal word nie.

Die CFTA sal ’n mark bied van meer as ’n miljard mense en ’n gesamentlike BBP van $2 biljoen. –

‘Dit kan wees dat die politieke wil by sommige lande ontbreek – veral as hulle meen dat hulle nie veel by die ooreenkoms gaan baat vind nie.’