TREK DIE LANDBOU-WA DEUR DIE DRIF

Elke plaas in Suid-Afrika is in die praktyk ’n unieke sake-eenheid in die ewe unieke hande van ’n boer. Miskien is dit hoekom boere maklik sê: “Die reën het net tot by my buurman se grensdraad geval — hier by my is nie ’n druppel nie.”

Wat vir die een werk, is nie noodwendig ’n ander se wenresep nie. Ongeag die grootte of aard van die boerdery, weet almal egter een ding: Saam sit boere kos op mense se tafel.

Só gaan dit deur slegte en goeie tye. Afgesien van ons geloofsbegronding kan Suid-Afrikaners deesdae van weinig seker wees, dalk net dat dit eers slegter sal gaan voor dinge hopelik sal verbeter.

Op staatkundige gebied word daar meer ge-struggle as geregeer. Die nadelige gevolge daarvan wat na die burgery oorspoel, en in besonder die landbougemeenskap, durf nie onderskat word nie.

Die blote verwysing na “radikale ekonomiese transformasie” suggereer ’n staatsingryping in private besit en ekonomiese prosesse. Dit het op sigself die potensiaal om werkverskaffing en ’n bruisende ekonomie te striem. In die praktyk sal dit waarskynlik tot groter staatsbeheer (met ander woorde toenemende sosialisme) lei.

Terwyl die ongeveer 67% verstedelikte burgers in taamlike stabiliteit in stede en dorpe woon, beleef talle boere ’n onseker toekoms waarin die besit van hul eiendom toenemend ’n risiko word. Grondbesit bly immers ’n brandende Suid-Afrikaanse vraagstuk wat maklik vir ideologiese doeleindes uitgebuit kan word. Die algemene verkiesing in 2019 lê immers net om die draai, en afgesien van toenemende geïnstitusionaliseerde rassisme bly daar bitter min ander dryfkragte as grond oor om stemme te werf.

Dit is ongelukkig so dat die strewe na groter en haalbare ekonomiese stabiliteit — waarbinne werkskepping, ontwikkeling en die voordeel van ’n goeie en gereelde inkomste vir al hoe meer mense moontlik sal wees — as “regse politiek” afgemaak word. Die bewese voordele van ’n markgedrewe ekonomie word misgekyk. Ideologiese lokaas gaan allermins vir ekonomiese vooruitgang sorg.

WOORD EN DAAD

Die tyd het aangebreek om nie na geïsoleerde gebeure en beleidsbewegings te kyk nie, maar om van die groter prentjie kennis te neem. Vanaf die Grondwet tot by ’n wye verskeidenheid ander wette en regulasies wat op die oog af selfstandig is, is daar besig om ’n verband na vore te kom wat onheilspellende potensiaal inhou. In die geheel raak dit duidelik dat bepaalde wetgewing ingestel moet word wat nie net eiendom nie, maar ook die benutting van bepaalde eiendom ooreenkomstig regeringsbehoeftes mag reguleer. Geleidelik word die weg gebaan om op ander maniere by die berugte 50-50-verdeling, grondplafonne en die herverdeling van grond uit te kom.

Ten spyte van dié onsekerheid is die vraag vandag of entrepreneurs, wat die kommersiële landbouers by uitstek insluit, bereid is om vir die wesenskenmerke wat die ekonomie na hoër hoogtes sal neem, op te staan en standpunt in te neem. Dit moet inderdaad ook oorgaan na die daad deur onmisbaar te raak in die ekonomiese prosesse van Suid-Afrika.

VOEDSELSEKERHEID

Kommersiële boere is vandag seker die grootste bate waaroor SuidAfrika beskik. Kos op die tafel is die een aspek wat voorop staan vir stabiliteit. Ons onthou nog die onlangse Arabiese Lente wat oor kos en kospryse gegaan het.

Die kommersiële boere is inderdaad onmisbaar. ’n Verantwoordelike regering sal dit besef en derhalwe seker maak hulle kan aanhou boer. Sien dit veral in die lig daarvan dat grond wat oorgedra is, feitlik voor die voet uit produksie gaan namate die Regering projekte uit onkunde afdwing. Voeg daarby ’n beleidsomgewing wat vir enige belegger te veel onnodige onsekerheid skep, dan besef ’n mens die broodnodige beleggings sal nie ’n werklikheid word nie.

Almal besef Suid-Afrika sit op ’n tydbom met die groot armoedefaktor asook hoë werkloosheid. Dit kan net met ekonomiese groei volhoubaar aangepak word. Dit beteken die regte dinge moet gedoen word. Dit sluit private besitreg en die vrye mark in. Ander aspekte, soos goeie onderwys, veiligheidsdienste, navorsing en voorligting, is uiteraard net so belangrik.

Die landbou se taak is om kos te lewer. Dit moet teen ’n wins gedoen word om volhoubaarheid te verseker. Ongeag wie wat sê of aankondig, watter nuwe wetgewing dinge probeer afdwing wat teenstrydig is met die ekonomiese werklikhede of om ideologieë voor ekonomiese beginsels te stel, moet jy besef die ekonomie laat nie met hom mors nie. Doen dinge ekonomies reg, en die kans is daar om ekonomiese groei te bewerkstellig en só vermoëns te skep. Dit is die enigste manier hoe armoede uiteindelik aangepak kan word.

As die landbou hierdie sake in die Regering se hande laat, is dit dalk ons voorland om in ’n diep sloot vas te val. Indien ons egter self die probleem takel, sal die drif klipperig wees, maar dan is daar ’n kans op ’n goeie toekoms vir almal. — BENNIE VAN ZYL