KOMMANDOWURMS SE OPMARS DUUR VOORT
DIE uitheemse herfs-kommandowurm, wat mielies en ander gewasse vernietig en vir die eerste keer in Suid-Afrika voorkom, het die afgelope week ál wyer versprei. Vyf nuwe plaagdoders daarteen is ook goedgekeur.
Dr. Gerhard Verdoorn, plaagkenner, het teen druktyd gesê die wurms het die afgelope week versprei na onder meer die Loskopvallei, die omgewing tussen Pretoria-Noord en Cullinan, Witbank, Ogies en Carolina.
Die plaag is ook by Dwaalboom in sorghum en sojabone aangetref en tussen Thabazimbi en die Botswana-grens in soetrissie en spinasie. Hy sê vyf nuwe middels is die afgelope week in noodregistrasies goedgekeur.
Mnr. Senzeni Zokwana, Minister van Landbou, Bosbou en Visserye, het Agri SA en bedryfsorganisasies wat by gewasverbouing betrokke is, gevra om deel te word van dié stryd.
OMVANG ONSEKER
Zokwana het op ’n nuuskonferensie gesê die wurmplaag se omvang kan nog nie bepaal word nie. Terwyl die noodregistrasie voortgaan, word ’n meer omvattende opname beplan om die verspreiding daarvan in SuidAfrika te bepaal. Dit kom ná toetse op 3 Februarie bevestig het die wurms kom nou vir die eerste keer in Suid-Afrika voor.
Zokwana vra dat almal wat die wurms of motte (foto bo) gewaar, die departement skakel.
AKSIEGROEP
Mnr. Jan-Hendrik Venter van die departement sê die mot kom blykbaar al voor in dele van Limpopo, soos Mokopane, Settlers, Vivo, noord van die Soutpansberg by Musina, Levubu en Letsitele, asook noord van Pretoria in Gauteng. Die departement het ’n plantplaag-aksiegroep gestig wat bestaan uit provinsiale landbouamptenare, navorsers, produsente-organisasies en bedrywe. Die groep sal gereeld vergader om resultate te evalueer.
Oor finansiering vir die bestryding het Zokwana gesê sy departement se hoof van finansies het verlede Maandag met tesourieamptenare vergader sodat die plaag gekeer kan word voordat dit veel verder gaan.
“Die mikpunt is om so gou moontlik op te tree, voordat mielieplante se koppe vorm. Die beste tyd om die plaag te bestry is in die larwe-stadium. Ons is be- kommerd oor die uitwerking op boere en sal alles in ons vermoë doen om hul skade te beperk.”
Mnr. Jonathan Mudsunga, die plaagdoder-registrateur van die departement, sê die middele wat tans beskikbaar is, is nie op herfskommandowurms getoets nie, maar bestry soortgelyke wurms. Die moontlikheid is goed dat dit dié wurms ook kan beveg.
LEWENSIKLUS
Dr. Roger Price, bestuurder van die navorsingspan by die Landbounavorsingsraad se Instituut vir Plantbeskerming, sê die herfskommandowurm is ’n tropiese spesie wat normaalweg in Suiden Sentraal-Amerika voorkom.
In Afrika is dit verlede Januarie in Nigerië aangemeld, en teen Desember ook in Zambië, Zimbabwe en Malawi.
Hy sê in Brasilië is die wurm deurgaans ’n probleem, en beloop die beraamde skade jaarliks sowat $600 miljoen (R8 miljard).
“Die mot het ’n lewensiklus van 24 tot 40 dae en in dié stadium kan windstrome dit oor honderde kilometer versprei. Omdat dit ’n tropiese spesie is wat voortdurend moet vreet en voortplant, weet ons nie wat in die winter sal gebeur nie. Hopelik sal ons koue, Hoëveldse winter die siklus vernietig, maar ons weet nie wat in die meer tropiese dele op ons wag nie.”
‘Hopelik sal ons koue, Hoëveldse winter die siklus vernietig, maar ons weet nie wat in die meer tropiese dele op ons wag nie.’