TUTA ABSOLUTA BEGIN BEDRYF GELD KOS

HOEWEL die impak van die blaarmyner Tuta absoluta in Suid-Afrika tot dusver beperk en gelokaliseer was, het dit reeds die groentebedryf meer skade berokken as skade aan gewasse.

Produsente van tamaties, aartappels, soetrissies en eiervrugte wat na Botswana uitvoer, moes vir nagenoeg ’n maand hul produkte plaaslik probeer verkoop. Botswana het sy grense gesluit vir dié produkte uit vrees dat die verwoestende plaag daarheen kan versprei.

Suid-Afrika voer maandeliks tot 200 000 sakkies aartappels na Botswana uit. Dr. André Jooste, uitvoerende hoof van Aartappels SA, sê daar is geen wetenskaplike bewys dat die plaag sy lewensiklus in aartappelknolle kan voltooi nie, of dat eiers, larwes of volwasse T. absoluta-motte deur aartappelknolle gedra word of na groeiende plante oorgedra kan word nie.

“Aartappels SA het reeds vroeg in Januarie die verliese wat in die plaaslike bedryf veroorsaak word, aan die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye verduidelik. Omdat Botswana deel is van die Suider-Afrikaanse Doeane-unie (SADU) en die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SAOG), is dit ’n kwessie wat op ’n inter-regeringsvlak gehanteer moet word,” sê hy.

PRYS-IMPAK

Mnr. Deon van Zyl, uitvoerende hoof van RSA markagente, sê die sluiting van die grense het ’n wesenlike uitwerking op die prys van aartappels op plaaslike markte. Volgens Aartappels SA se statistieke was 32% van nasionale aartappelverkope op 3 Februarie op Johannesburg se varsproduktemark en bykans 25% in Pretoria.

“Dit is nie volume wat tans die markagente onder druk plaas nie, maar ’n klein vraag. Om die Botswana-mark skielik weg te neem, plaas groot druk op die plaaslike mark,” sê Van Zyl.

Volgens Jooste is die aartappelbedryf oorgehaal om enige uitbreking van T. absoluta die stryd aan te sê. Aartappels SA gee deurgaans die beste produksiepraktyke aan boere deur, en die nodige middels is reeds geregistreer as boere hul gewasse sou moes behandel.

Mnr. Kobus Vorster, bestuurder van die Tamatieprodusente-organisasie, sê die tamaties op plaaslike markte is nie beduidend minder nie. Daar is dus geen bewys dat die plaag ’n wesenlike uitwerking op tamatieproduksie het nie.

Hy sê die tamaties wat Suid-Afrikaanse boere na die Seychelle uitvoer, is weglaatbaar klein en het nie ’n wesenlike uitwerking op die plaaslike aanbod of prys van tamaties nie.

‘Dit is nie volume wat tans die markagente onder druk plaas nie, maar ’n klein vraag.’