CERES-BOERE HAAL DIE MEESTE UIT ELKE DRUPPEL
DIE waterspaar-praktyke wat vrugteboere in die Ceres-omgewing sedert verlede jaar toepas, lewer dividende op, want ondanks nypende watertekorte behoort hulle die huidige oes steeds voldoende te kan besproei.
Die Wes-Kaap se damme was teen einde Januarie minder as 38% vol.
Volgens mnr. Calla du Toit, ’n vrugteboer van die Witzenbergvallei, het die winter “vinnig geëindig” en het hulle nie juis sneeu gekry nie.
“Daar was ’n paar goeie buie, maar ons lê onder ons gemiddelde langtermynreënval.”
Hy sê boere in die omgewing se filosofie oor water het heeltemal verander. “Eers as jy nie water het nie, maak jy vinnig ’n plan. Ons het ’n klomp nuwe dinge gedoen en dink nou heeltemal anders oor water. Dit maak ons baie meer doeltreffend.”
WETENSKAPLIK
’n Kombinasie van praktyke help die vrugteboere om meer te doen met die beskikbare water.
“Ons kyk na grondsoorte wat water beter vashou en kultivars wat nie so ’n lang groeityd vereis nie. Ons het ons hooflyne verander sodat ons meer op gravitasie kan staatmaak, wat krag help bespaar, en ons probeer in die nag besproei, as die verdamping minder is,” sê hy.
Boere gebruik grondvogme- ters en -bore om grondvog te meet en satellietgebaseerde tegnologie, soos Fruitlook, om droë kolle te identifiseer.
“Besproeiing is wetenskapliker as ooit tevore. Ons doen meer moeite om die grondvog te meet voor en ná gewasse natgelei word,” sê mnr. De Kock Hamman, Ceres Fruit Growers se tegniese adviseur. Sprinkelbesproeiingstelsels moes ook plek maak vir ’n doeltreffender mikrostelsel uit Israel wat gewoonlik in kweekhuise ingespan word en waterafloop beperk. Du Toit sê dit bespaar 2 000-3 000 m3 water per hektaar.
Hul grond se houvermoë word gereeld getoets en besproeiing word aangepas volgens grondtipes. Verder is indringerplante verwyder en die areas rondom bome bedek met ’n deklaag om vog vas te vang en te keer dat die grond te warm word.
“Ons het boordbestuurspraktyke verbeter en ons maak staat op beter inligting van die weerstasie sodat ons kan besproei met so min vermorsing as moontlik,” sê Hamman.
KULTIVARS FYN GEKIES
Mnr. Roelf Pienaar, besturende direkteur van die bemarkingsmaatskappy Tru-Cape, sê boere het mooi gaan nadink oor hul aanbod van vroeë en later appelen peerkultivars. Die laat kultivars moet langer besproei word in die somer.
“Ons boere beplan hul gewasse beter sodat hulle die beskikbaarheid van vrugte regdeur die jaar kan balanseer met die hoeveelheid water wat hulle nodig het om langer tye te besproei.”