LANDBOU IS BESTE BELEGGING IN 2017
Die landbou se bruto produksiewaarde kan vanjaar rekordvlakke bereik. Produksie herstel, weervooruitsigte het verbeter en kuddes word opgebou. Dus hou sekere kommoditeite groot belofte in.
DIE bruto produksiewaarde van die landbou het in die afgelope dekade aanhou groei. Dit is danksy nuwe produksietegnologie (inligting, presisieboerdery, bewaringstegnieke en genetiese en biologiese boerderymetodes) dat die produksie én die gehalte van produkte verhoog het.
Tesame met hoër kommoditeitspryse het die bruto produksiewaarde en netto inkomste wat uit boerdery verdien word, die styging in produksiekoste oorskry. Die styging in netto boerderyinkomste bepaal produsente se vermoë om geleende kapitaal terug te betaal.
Landboukommoditeitspryse het dus meer gestyg in verhouding tot produksievolumes. Die verwagting is dat produsente se netto boerderyinkomste mettertyd verder sal styg. Die toename in bruto produksiewaarde sal die impak van die droogte op produsente mettertyd versag.
SuidAfrika het ’n vryemarkstelsel, en die land se oopdeurbeleid dra ook by dat prysvorming nie in ’n vakuum gebeur nie, maar deur bewegings op internasionale markte beïnvloed word.
SuidAfrika se vryemarkstelsel moet tot elke prys behou word om die land se produksievermoë en voedselsekerheid te verseker. Plaaslike proteksionisme kan die landboubedrywe op kort termyn beskerm, maar dan moet die geleentheid aangegryp word om produksiedoeltreffendheid te verhoog.
Die huidige produksiejaar volg op vier jaar van ondernormale reënval en droogte. Die weervooruitsigte het egter intussen verbeter. Reën sal help om damvlakke te laat herstel sodat toegang tot besproeiingswater kan verbeter en grondvog aangevul word.
Die volgende kommoditeite hou nou groot belofte in:
MIELIES
Mielieproduksie kan beduidend toeneem as die goeie produksietoestande in die res van die produksiejaar voortduur.
Mielieproduksie behoort van 7,5 miljoen ton (3,2 miljoen ton wit mielies en 4,3 miljoen ton geel mielies) in die 2016’17bemarkingsjaar toe te neem tot ’n verwagte 11,7 miljoen ton (6,5 miljoen ton wit mielies en 5,2 miljoen ton geel mielies) in die 2017’18bemarkingsjaar.
Die verbouing van wit mielies in verhouding tot geel mielies kan vanjaar selfs heelwat meer wees. Mielieproduksie kan dus met meer as 56% toeneem teenoor die vorige produksiejaar.
Die gemiddelde mielieprys is oor dieselfde tydperk 41% laer – R2 580/ton vir wit mielies en R2 570/ton vir geel mielies. Die produksietoename behoort egter meer as genoeg te vergoed vir die daling in pryse. Gegrond op ’n gemiddelde prys en lewerings in die afgelope twee jaar vergeleke met die verwagte pryse en produksie in die 2017’18bemarkingsjaar, kan 2016’17 die beste produksieseisoen in SuidAfrika se geskiedenis wees.
’n Vinnige beraming, gegrond op produksie en die gemiddelde pryse wat behaal is, toon die bruto produksiewaarde van mielieverbouing het van ongeveer R27,8 miljard in 2015 tot R28,6 miljard verlede jaar toege neem. Ondanks die droogte kan dit vanjaar R30,2 miljard wees.
SOJABONE
Die sojaboonoes sal na verwagting tot 921 740 ton styg. SuidAfrika is ’n netto invoerland van oliekoek en plantaardige olies. Daarom is pryse hoër in die 2017’18bemarkingsjaar.
Hoewel die betreklik hoër sojaboonpryse verbruikersweerstand kan veroorsaak, behoort sojaboonprodusente vanjaar goed te vaar met die hoë produksievolumes en pryse.
KORING
Koringproduksie kan in die 2016’17bemarkingsjaar met 31% toeneem tot 1 440 000 ton. Die prys is 10% hoër op R4 460 per ton. Die boerderyinkomste uit koringverbouing neem ook toe en ’n ondeurdagte hersiening van die koringtariefformule kan ’n presedent skep wat nie maklik herroep kan word nie.
Plaaslike pryse het nie die afgelope jaar op verhogings in die koringtarief gereageer nie. Dit het net SuidAfrika se maalbedryf benadeel deurdat hy koring ten duurste moes invoer en die tariefgeld aan die staat moes oorbetaal, sonder dat die koringbedryf daaruit voordeel getrek het.
BEESVLEIS
Na verwagting gaan slagsyfers toon dat tot 8% minder diere verlede jaar geslag is as in 2015. Die nasionale slagsyfer vir vanjaar kan selfs laer wees omdat produsente hul teelkuddes begin herbou ná die wydverspreide, goeie reën en beter weidingstoestande. Beesvleispryse het in die laaste deel van verlede jaar begin herstel namate minder diere geslag is en weidingstoestande verbeter het.
Tans word plaaslike beesvleispryse deur die internasionale vraag ondersteun, asook die betreklike swak rand, wat invoer beperk. Produsentepryse kan in die volgende drie jaar met tot 30% styg, waarna die styging sal begin afplat en inflasie navolg. Speenkalfpryse sal goeie ondersteuning geniet, veral met die vooruitsig van laer mieliepryse en die herboufase van kuddes.
SKAAPVLEIS
Soos by beesvleis, is die verwagting dat die nasionale slagsyfer vir skaapvleis ook sal afneem namate weidingstoestande verbeter en kuddes herbou word. Dit sal egter nie in dieselfde mate plaasvind as by beesvleis nie omdat die skaapvleisproduserende gebiede beter reënval ervaar het. Skaapvleispryse behoort egter prysondersteuning te geniet wat uit hoë beesvleis en speenkalfpryse spruit.
GEVOLGTREKKING
Die verwagting is dat die bruto produksiewaarde van die landbou in sy geheel, waaronder ander sektore wat nie in dié rubriek genoem is nie, vanjaar rekordvlakke kan bereik ná verlede jaar se droogte. Die toename in volumes kan ’n groot impak hê op sekondêre bedrywe, soos landboumaatskappye en koöperasies wie se inkomste afhanklik is van die hantering en opberging van kommoditeite.
Die goeie weervooruitsigte sal ook die druk op die inkomste van dié sektore verlig. As die goeie weervooruitsigte voortduur en produksie herstel, behoort damvlakke en grondvogvlakke goed te herstel vir produksie in die 2017’18bemarkingsjaar.