Veebedrywe moet gou spring met lae mieliepryse
’n Rekord-witmielieopbrengs in Suid-Afrika bied tans ’n goeie koopgeleentheid vir die veebedrywe. Moenie dié geleentheid verspeel nie.
DIE EERSTE oesskatting vir mielies het die verwagtinge oortref. Die uitstekende produksiestoestande wat tot dusver geheers het, het daartoe gelei dat die eerste skatting van die seisoen vir mielies 13,9 miljoen ton is.
Die oppervlakte beplant met mielies beloop meer as 2,6 miljoen hektaar.
Maar moenie jou blind staar teen die groot oes nie. Benut die laer koopgeleenthede, want teen die beplante oppervlakte is die produksierisiko’s hoër. ’n Daling van 0,5 ton per hektaar kan die uitvoersurplus uitwis en selfs al gebeur dit nie, kan uitvoerders ondanks die sterk rand en lae internasionale kommoditeitspryse wel daarvoor sorg.
VOORRAAD
Weens die droogte en ’n totale produksie van 7,8 miljoen ton is die oordragvoorraad vir ouseisoenmielies 1,37 miljoen ton. Dit is gelykstaande aan 51 dae se voorraad. Vanweë die goeie produksiestoestande kan die eindvoorraad op 30 April volgende jaar net meer as 2,1 miljoen ton beloop. (Sien die TABEL .)
PRODUKSIE
Produksiebesluite is deur die gunstige voorseisoenpryse vir wit mielies oorheers. Gevolglik het produsente 1,6 miljoen hektaar wit mielies (63%) aangeplant en slegs 985 500 hektaar geel mielies (37%). Die verhouding van aanplantings oor die vorige vyf jaar was 57% wit mielies en 43% geel mielies. Produsente het vanjaar baie meer hektare met wit mielies beplant in die verwagting om die goeie pryse te benut. Die nat weerstoestande kan ’n nagevolg hê op die strooptempo vir die vroeë lewering van mielies. Die produksie van wit mielies word op 8,3 miljoen ton (5 ton/ha) geskat en vir geel mielies op 5,6 miljoen ton (5,7 ton/ha). Die geskatte witmielieopbrengs is ’n rekord, terwyl die opbrengs vir geel mielies die naasgrootste is.
HANDEL
Die verwagte produksie vervang die invoerbehoefte vir wit en geel mielies. Gevolglik beloop die beraamde uitvoersyfer 1 miljoen ton vir wit mielies en 185 000 ton vir geel mielies. Dit kom neer op ’n totale uitvoersyfer van byna 1,2 miljoen ton.
Gevolglik is dit nie uitgesluit nie dat mieliepryse vir ’n gedeelte van die bemarkingsjaar 2017’18 tot ongeveer September teen uitvoerpryse kan verhandel mits voldoende uitvoer realiseer.
VRAAG
Volgens langtermynneigings behoort die vraag na mielies vir verwerking in die 2017’18bemarkingsjaar 10,7 miljoen ton te beloop.
As die langtermynneigings vir groei in vraag in ag geneem word, kan die plaaslike binnelandse vraag na mielies tot 11,5 miljoen ton beloop.
VERBRUIK
Die menslike verbruik kan 4,8 miljoen ton beloop. Dit sal egter afhang in watter mate die verbruiker terugkeer na die verbruik van wit mielies. Die verbruiker ervaar tans druk met hoë voedselpryse en lae ekonomiese groei. Laer mieliemeelpryse behoort dus verligting te bring en vraag te stimuleer.
Die totale voerverbruik vir mielies kan 5,8 miljoen ton beloop, maar die syfer is dalk te optimisties as in ag geneem word dat kuddegetalle skerp gedaal het en dat speenkalfproduksie daardeur benadeel is.
Mielieprodusente kan weer, soos in vorige surplusjare, meer mielies vir voerverbruik terughou. Die syfer kan vanjaar tot 239 000 ton wees.
PRYSVOORUITSIG
Vanweë die verwagte toename in mielieproduksie en die uitvoer van 1,2 miljoen ton mielies (oorwegend wit mielies) kan verwag word dat mielies kortstondig teen uitvoerpryse gaan verhandel. Nuweseisoengeelmielies voldoen netnet aan die vraag daarna en behoort vir die bemarkingsjaar teen ’n premie bo wit mielies te verhandel.
Pres. Donald Trump van Amerika se proteksionisme kan ’n geleentheid vir die uitvoer van wit mielies na Mexiko skep, veral as die verhouding tussen Mexiko en Amerika vinniger as verwag verder versuur. Andersins behoort SuidAfrika geel mielies te kan uitvoer na China en Taiwan, waarna die opname van wit mielies in die plaaslike veevoermark sal toeneem. SuidAfrika is ’n netto uitvoerland met die vermoë om groot hoeveelhede surplusmielies vinnig en doeltreffend uit te voer. Terwyl die uitstekende produksietoestande tans oorheers, is dit belangrik om te onthou dat dinge steeds verkeerd kan loop.
Hoewel die waarskynlikheid vir ryptoestande met die nat weerstoestande kleiner word, kan dit nie heeltemal uitgesluit word nie. Versuip en latere vloedtoestande is ook ’n moontlikheid.
Die gemiddelde geskatte opbrengs is 5,3 ton/ha op 2,628 miljoen hektaar. ’n Toename in beleidsrisiko wat met ’n kabinetskommeling of kredietafgradering gepaardgaan, kan die rand tot R14 en meer teenoor die Amerikaanse dollar laat verswak. Dit is net nodig dat die verwagte opbrengs van 5,3 ton/ha met 0,5 ton/ha tot 4,8 ton/ha daal om die surplus vir uitvoer uit te wis.
Moenie te seker wees dat pryse vir die res van die bemarkingsjaar tot einde April volgende jaar teen lae prysvlakke sal verhandel nie. Die intensiewe veebedrywe behoort die koopgeleenthede wat nou ter sprake is, te benut, want dié geleentheid kan vinnig verstryk.
Mnr. Wessel Lemmer is ’n senior ekonoom by Absa-Agribesigheid in Johannesburg.