GELD KOM VIR STOKOU GRONDEISE

Talle grondeise wat vanaf 1994 tot 1998 ingedien is, is nou nog nie afgehandel nie. Dit is glo omdat eisers nie kan bekostig om dispute oor die eise in die hof te laat besleg nie.

Nou wil die Parlement se portefeuljekomitee vir justisie hê die Suid-Afrikaanse Regshulpraad se grondeenheid moet heringestel word sodat die hof gouer dispute oor grondeise kan aanhoor.

Dr. Mathole Motshekga, komiteevoorsitter, stel voor dat regshulpgeld eerder aan die Regshulpraad toevertrou word as om dit in private hande te plaas. Die Grondwet maak voorsiening dat die staat misdaadsake kan finansier, maar nie siviele sake, veral grondeise, nie. Boonop meen die komitee die proses vir die finansiering van grondeise wat die Wet op die Herstel van Grondregte voorskryf, is onnodig omslagtig.

BALANS

Die stadige pas van die herstel van grondregte en die herverdeling van grond het tot voorbrand vir die onteiening van grond sonder vergoeding aanleiding gegee, maar die portefeuljekomitee sê genoeg ruimte bestaan in die huidige regsbestel om dit te versnel.

Daarom beveel hy aan dat die grondeenheid by die Regshulpraad heringestel word sodat geld wat vir grondeise en huurarbeiders geoormerk is, dáár bestuur word.

Die komitee het ook aanbeveel dat wysigings aan die Wet op die Herstel van Grondregte gebring moet word om wetlike versperrings te verwyder wat die balans ten gunste van grondeienaars eerder as grondeisers swaai.

Daar is hernieude druk op die Regering om dié ou eise af te handel ná die Grondwethof verlede jaar beslis het die herinstelling van grondeise kan eers geskied ná eise wat vanaf 1994 tot 1998 ingedien is, afgehandel is. — JOYLENE VAN WYK