MTHATHA SE AARTAPPELBOERE MIK HOOG
BOERE in die voormalige Transkei beoog om vanjaar tot 400 ton aartappels te oes as deel van ’n ontwikkelingsprogram waarvoor die Oos-Kaapse Ontwikkelingskorporasie (OKOK) verlede jaar R3,3 miljoen bewillig het.
Die eerste oestyd van dié projek – waarby die OKOK, Aartappels Suid-Afrika (ASA) en die Kei-varsproduktemark op Mthatha betrokke is – het op 20 April tydens ’n boeredag in Mthatha begin.
Van 26 hektaar (droëland) word ’n oes van gemiddeld 1 500 sakkies van 10 kg elk per hektaar verwag. Die produksiekoste aan die belastingbetaler vir dié aartappels sal R8,46/kg beloop. Dit is meer as dubbel die heersende gemiddelde markprys vir aartappels. Tog meen mnr. Simphiwe Ntshweni van die OKOK dit is ’n geleentheid om die Kei-varsproduktemark ’n broodnodige hupstoot te gee.
MARKSKEPPING
“Die Kei-varsproduktemark skep ’n baie belangrike mark vir hierdie produsente en hulle is dus noodwendig ’n belangrike vennoot in die projek. Verder is ASA baie belangrik – nie net uit ’n produksie-oogpunt nie, maar ook om die boere hier mededingend te maak teen hul kommersiële eweknieë,” sê Ntshweni.
Mnr. Melinkqubo Ndabokutya, bedryfs- en bemarkingsbestuurder by die Kei-varsproduktemark, is opgewonde oor dié nuwe produsente op hul voorstoep. “Aartappels is verreweg die grootste verkoper op die mark, maar word van ander streke af hierheen gebring. In ’n poging om plaaslike boere by te staan, het ons ’n boere-ondersteuningseenheid op die been gebring wat meganisasie aan die boere beskikbaar stel. Ons het ook ’n was-, graderings- en verpakkingsgerief op ons perseel wat die boere kan gebruik.”
Die mark se omset het in die afgelope twee jaar van meer as R26 miljoen in die boekjaar 2014-’15 tot ’n verwagte minder as R10 miljoen in die huidige boekjaar geval. Die vernaamste kopers op die mark is kleinhandelaars en smouse.
Die OKOK verwag dat minstens 250 ha aartappels in die komende produksiejaar in die OR Tambo-distrik geplant sal word.
ASA is die tegniese raadgewer by die projek, wat uit sewe verskillende koöperasies met altesaam 61 lede bestaan.
‘Aartappels is verreweg die grootste verkoper op die mark, maar word van ander streke af hierheen gebring.’