Só werk die mieliefabriek vir jou
Beperk stremming op fotosintese in kritieke groeistadiums om die beste opbrengs met jou mielies te behaal. Mnr. Pieter Rademeyer, hoof landboukundige van die saadmaatskappy Pan nar, verduidelik hoe dié stapelgewas se produksiesiklus verloop.
Daar steek meer in ’n mielieland as wat dit op die oog af lyk. Dit is ’n produksie-eenheid met duisende, doeltreffende “fabrieke” per hektaar wat deur fotosintese energie lewer.
Die grondstof vir die fabrieke is water en minerale voedingstowwe uit die grond, en koolstofdioksied en suurstof uit die atmosfeer. Die plante word aangedryf deur sonlig as energiebron en vervaardig koolhidrate, proteïene en olie, wat as graan opgeberg word.
Aan die hoeveelheid en gehalte water en plantvoeding kan die boer verander, maar die energiebron is ’n gegewe. Plante se metaboliese prosesse word deur hitte aangedryf.
Die ontwikkeling en opbrengs van die mielie word deur die plant se genetiese potensiaal bepaal, asook die omgewingstoestande waarin dit verbou word.
Die mielieplant is vir sy groei, ontwikkeling en opbrengs grootliks van die natuur afhanklik.
Tog kán die boer met bestuursvaardighede die omgewing manipuleer. Dit sluit in die keuse van die baster wat aangeplant word, grondbewerking, wisselbou, bemesting, besproeiing en plaagbestryding.
’n Boer wat die groei en ontwikkeling van mielies verstaan, sal betyds die regte beheerbare produksie praktyke vir hoër opbrengste en win stoepas. In die geval van oorhoofse besproeiing word groot klem geplaas op ordentlike vogmetings en die korrekte spuitkoppe (sien die FOTO op bl. 49). Meting moet outomaties wees, met sensors.
Waterbestuur is van deurslaggewende belang. Vier dae se verwelking net voor die pluimstadium kan byvoorbeeld 10%-oesskade veroorsaak; verwelking vir vier dae in die blomstadium 50% en verwelking vir vier dae in die deegstadium (R4) 40% se skade.
Dit is onmoontlik om later in die groeityd met besproeiing te vergoed vir oesverliese weens vogstremming wat die plante vroeër gely het.
SÓ VERLOOP DIE PROSES
Die mielies e belangrikste ontwikkelingstadium s word in twee kategorieë verdeel: Eers vegetatief, en dan reproduktief.
Die vegetatiewe stadiums is: VO, oftewel opkoms. V1, wanneer die eerste blaar verskyn. V2, wanneer die tweede blaar verskyn. V3, wanneer die derde blaar verskyn. V(n), dui die verdere hoeveelheid blare aan, soos V12. VT, wanneer die pluim verskyn.
Die reproduktiewe stadiums is: R1, wanneer die mielieplant se baard verskyn. R2, wanneer die ontwikkelende pitte op die kop soos waterblasies te voorskyn begin kom. R3, wanneer die pitte melkerig begin vertoon. R4, wanneer die pitte die deegstadium bereik. R5, wanneer die pitte duikstadium bereik. R6, fisiologiese rypwording.
In die vegetatiewe fase word elke blaarstadium geïdentifiseer deur die boonste blaar waarvan die kraag sigbaar is.
Teen die V6-stadium skeur die onderste blare vanweë die stam se verdikking en groei van die stam af.
Om die blaarstadium ná ongeveer die tienblaar-stadium te bepaal, moet jy vyf bytel by die getal blare waarvan krae sigbaar is omdat die eerste vyf blare gewoonlik teen dié tyd heeltemal verdwyn het. Normaalweg is die nodes van die eerste vyf blare onder die grond.
Om die V-stadium akkuraat te bepaal, kan die stam in die lengte deurgesny word. Die eerste node bokant die eerste verlengde internode (sowat 1 cm lank) verteenwoordig die vyfde blaar. Dit kan as verwysingspunt gebruik word om die groeistadium te bepaal. Blaarstadiums is belangrik, veral as sekere chemiese bespuitings gedoen moet word wat aan spesifieke blaarstadiums gekoppel is.
Elke spesifieke V- of R-stadium word gedefinieer wanneer
omtrent die helfte of meer van die plante in die betrokke stadium is.
Hoewel elke stadium van ontwikkeling belangrik is, spits ons ons toe op die bestuursriglyne vir die groeistadia V0, V3, V5, V12, V18, R1 en R2 tot R6.
VO TOT OPKOMS
’n Eenvormige plantestand is die eerste stap om die beste moontlike opbrengs potensiaal te verseker. Goeie resultate is afhanklik van die doeltreffende funksionering van die planter. Maak seker dit is reg opgestel en gekalibreer voordat aanplanting begin. Monitor die akkurate plasing van saad en kunsmis gereeld deur die hele plantproses.
’n Eenvormige plantestand word bevoordeel deur:
’n Egalige saadbedding; Noukeurige plantdiepte, saadspasiëring en kunsmisplasing; Egalige benatting; en Goeie kontak met die grond.
Goeie kontak tussen die saad, grond en vog is ’n funksie van die plantdiepte en die regte verstelling van die drukwiele.
Koel temperature in die planttyd beperk in die algemeen die opname van voedingstowwe uit die grond. Dit veroorsaak dat die plante stadig ontwikkel.
In hierdie stadium speel bandgeplaaste kunsmis ’n belangrike rol. Die bandgeplaaste kunsmis word deur die primêre wortel opgeneem en gee die sogenoemde uitspringeffek (pop-up), wat ’n sterk saailing nodig het.
Grondtemperature van hoër as 15 °C is gunstig vir egalige en vinnige ontkieming mits genoeg vog beskikbaar is.
Saailinge wat lank neem om op te kom, het ’n verhoogde kans op kop en pluimbrand omdat die siekte ver oorsake n de organisme die plant deur die koleoptiel binnedring en hom binnein die plant vestig.
Die swam groei net agter die groeipunt aan en wys eers in die blomstadium. Dit is sigbaar in die kop en pluimweefsel.
Grasdoderskade by mielies word aan koue, nat toestande gekoppel. Grasdoders word deur die koleoptiel van ’n grassoort opgeneem. Hoe langer die plant neem om bogronds te verskyn, hoe groter is die risiko vir skade.
V3-STADIUM
In die V3stadium is die groeipunt nog ondergronds. In hierdie baie vroeë blaarstadium kan lae grondtemperature die tyd tussen blaarstadiums verleng.
Hael, wind of rypskade het in dié stadium min of geen effek op die groeipunt nie omdat dit ondergronds is.
Dit behoort dus ook geen skade aan opbrengs te maak nie. Dit kan egter die groeitydperk met ’n paar dae vertraag.
Versuiptoestande terwyl die groeipunt nog onder die grond is, kan plante egter laat vrek en aansienlike standverliese meebring as dit met hoë temperature gepaardgaan.
Die bestryding van onkruid is van deurslaggewende belang om mededinging deur onkruid om die beskikbare lig, water en voedingstowwe te verminder. Onkruid in ’n vroeë stadium van mielies se groeityd kan groot opbrengsverliese meebring. Goeie bestryding van onkruid in die vroeë ontwikkelingstadium s van die mielieplant is een van die boustene van sukses.
V5-STADIUM
Die groeipunt en pluim is naby aan die grondoppervlak en die stam begin vinnig verleng. ’n Nuwe blaar verskyn naastenby elke drie dae.
Dit word bepaal deur die hitteeenhede van elke gebied: In ’n warm gebied verskyn blare baie vinniger as in ’n koel gebied.
Die opbrengs potensiaal en die aantal rye per kop word vasgelê. Op elke internode sal ’n kop ontwikkel, hoewel net die boonste een of twee koppe gewoonlik die oes sal lewer.
Enige voedingstekorte moet vermy word. Topbemesting met stikstof behoort in hierdie stadium toegedien te word. Dit moet verkieslik, in die geval van droëland verbouing, vóór die agtblaar stadium afgehandel wees.
Vermy wortelskade as die kunsmis in die grond geplaas word en inspekteer die lande vir insekskade.
Swamsiektes op die blare kan die doeltreffendheid van fotosintese verminder. Dit kan die opbrengs potensiaal, staan vermoë en graangehalte benadeel. Die V5stadium is ’n goeie tyd om met swamdoder bespuitings te begin om voorkomend op te tree as blaarsiektes normaalweg in die betrokke produksiegebied ’n probleem is (sien die FIGUUR ).
Die oogmerk is om die on derste blare teen swamme te beskerm. Die stoppels op die land is gewoonlik ’n bron van besmetting en die onderste blare is dié wat gewoonlik eerste besmet word.
Swamdoders verleen gewoonlik vir 14 tot 21 dae ná bespuiting beskerming. Gebruik die regte kombinasies swamdoder vir die beste resultate.
Skade deur hael, wind en blaarvretende insekte kan die aantal rye op die kop verminder. As die plante doodryp, kan 100% skade verwag word. As al die blare in hierdie groeistadium deur hael vernietig word, kan opbrengsverliese van 10% tot 20% verwag word.
Enige tekortsimptome moet teen die agtblaarstadium aandag kry om skade aan die oes te beperk.
Lees in volgende week se uitgawe meer oor die res van ’n mielieplant se groeisiklus.