Heinings en tegnologie wat jou lewe kan red
Verskillende lae van sekuriteit is noodsaaklik. ’n Doeltreffende gebiedsbeveiligingsnetwerk en plaaswagstelsel is onontbeerlik, maar van die eerste en beste maatreëls wat jy kan tref, is die oprigting van doeltreffende heinings, ligte, kringtelevisiekamer
Geen veiligheidsmaatreël is absoluut bestand teen die doelgerigte aanslag van ’n misdadiger nie. Des te meer as die misdadiger ’n plaas aanval wat afgesonder is, waar hy waarskynlik meer tyd sal hê vir sy bose daad as in ’n dorp of stad, terwyl die karige inwonertal op die plaas ook beteken dat geen buurman sal hoor waarmee hy besig is nie.
HEININGS
As ’n boosdoener jou plaas betree, is ’n veiligheidsheining telkens die eerste linie van verdediging. ’n Huis wat geen omheining het nie, is eintlik ’n ope uitnodiging vir moeilikheid. Die doel van die heining is om dit so moeilik moontlik te maak vir die misdadiger om by die huisbewoners uit te kom en ook om jou te waarsku dat ’n moontlike aanval besig is om plaas te vind.
As jy reeds ’n heining het, vra jouself af hoe doeltreffend die heining is. Volgens mnr. Aldon Prinsloo van Chemvet, ’n staal-enomheiningsonderneming, word hoofsaaklik drie soorte heinings op plase gebruik.
Die eerste is die basiese draadheining – tipies staal-, doring-, diamant-, gesweistemaasen sifdraadheinings.
“Dit is verreweg die gewildste, tradisionele heinings om plaashuise. Hoewel dié soort heinings vir die meeste mense esteties aanvaarbaar is, is die werklikheid dat dit bykans geen sekuriteitsvoordeel inhou nie,” sê Aldon. ’n Gewone draadheining kan immers eenvoudig geknip word.
In die tweede groep val heinings van ’n hoër gehalte (meestal ook duurder produkte) of dié wat uit ’n kombinasie van produk- te saamgestel is. Dit sluit in lemmetjie- en maasdraad, palissadeheinings en betonmure.
Die derde kategorie is enige gemoniteerde heining. Verskeie soorte is beskikbaar. Aldon sê die algemeenste is ’n geëlektrifiseerde en gemoniteerde heining waarvan die materiaalkoste sowat R70 per meter beloop.
“Daar is egter geen waarborg dat ’n boosdoener nie deur ’n elektriese heining kan kom nie. Die voordeel lê egter in doeltreffende monitering. ’n Alarm word geaktiveer sodra daar met die heining gepeuter word. Die alarm dien dus nie net as afskrikmiddel nie, maar stel jou ook dadelik in kennis dat daar ’n probleem is.”
Volgens Aldon is heelwat vordering die laaste 25 jaar gemaak met die ontwikkeling van bekragtigers en isoleerders van ’n goeie gehalte, die wetgewing rondom die standaarde vir elektriese heinings én die waarde wat die boer uit so ’n heining kry vergeleke met die koste van die heining.
Ingevolge die Wet op Beroepsgesondheid en -veiligheid (Wet 85 van 1993) reguleer regulasie SANS 10222-3 standaarde vir elektriese heinings, terwyl regulasie SANS 60335 standaarde vir bekragtigers reguleer.
“Die wetgewing het ’n gunstige bydrae tot die veilige en doeltreffende werking van
elektriese heinings gelewer,” sê Aldon.
Hy stel voor dat diegene wat ’n elektriese heining wil oprig, veral op die volgende raad moet ag slaan.
■ Rig jou heining op om 1,8 m tot 2,4 m hoog te wees. Die beste, kostedoeltreffendste heining is 2 m hoog.
■ Probeer om nie hoeke en draaie te span nie. Hoogstens 100 m behoort tussen spanpunte te wees. ’n Heining van 400 m met vier sye sal goedkoper uitwerk as ’n heining van 300 m met agt sye.
■ Die spasie tussen ysterpale moet hoogstens 3 m wees.
■ Gebruik slegs bekragtigers, isoleerders en heiningmateriaal van ’n goeie gehalte, wat aan wetlike vereistes voldoen.
■ Spasieer versinkte staaldrade elke 100 mm van onder tot bo.
■ Isoleer sowel lewendige as neutrale drade vir monitering.
■ Beperk die aantal motor- en voetgangerhekke.
■ Skenk ekstra aandag aan die aardverbinding en weerligafleiding.
■ Hoewel doelgerigte en gebruikersvriendelike bekragtigers op die mark beskikbaar is, moet verbruikers oplet na bekendheid, betroubaarheid en ondersteunende nasorgdiens, sowel as verfynde moniteringsverstelbaarheid.
■ Waar 220 V-kragtoevoer nie beskikbaar is nie, is dit moontlik om die stelsel vanaf sonkrag te laat funksioneer. Die omgewing rondom die heining moet skoon gehou word, want takke, gras en onkruid kan ’n kortsluiting veroorsaak. Plantegroei kan ook ’n wegkruipplek aan boosdoeners bied en in party gevalle kan bome of groot struike ’n aanvaller help om oor ’n heining te klim.
“Moet geensins die huis verlaat om te gaan ondersoek instel as die heining se alarm afgaan nie,” waarsku Aldon.
Dit is tans ’n gewilde taktiek om inwoners uit die huis te lok en te oorval. Kry ander manier om ondersoek in te stel, sodat jy jouself nie in die gevaar hoef te stel deur die veiligheid van jou huis te verlaat nie.
’n Basiese kamerastelsel kan in dié omstandighede groot voordeel inhou. Enige beweging rondom die huis, selfs in die donker, kan waargeneem en waardevolle inligting kan aan ’n plaaswag of gebiedsbeveiligingsnetwerk deurgegee word. Aldon beveel ’n agtstasiekamerastelsel rondom die huis aan, wat vanaf R12 500 kan kos. Só ’n stelsel het ’n bewegingsopnamefunksie en beeldmateriaal kan vanaf ’n selfoon dopgehou word.
Talle boere sweer ook by Roboguard-produkte, ’n koordlose stelsel wat met batterye werk en ’n alarm laat afgaan sodra ’n infrarooistraal gebreek word.
LIGTE
Talle plaasaanvalle vind ná sononder plaas. Dit is dus belangrik om goeie beligting op jou werf te hê sodat jy nie deur die donker gefnuik en onverhoeds betrap word nie. Gebruik spreiligte om die plaaswerf helder te verlig sodat ’n aanvaller nie die huis kan nader sonder om raakgesien te word nie.
’n Belangrike aspek om in gedagte te hou, is die skaduwees wat deur ligte geskep word. Skaduwees kan as wegkruipplek dien en ’n aanvaller kan skadukolle op die erf gebruik om jou huis ongesiens te nader. Wees dus bedag op dié blindekolle. Ligte wat hoog gemonteer is, veroorsaak tipies langer skaduwees, waarin moeiliker weggekruip word as groot skadukolle.
Oorweeg ook bewegingsensitiewe ligte. Party kenners beveel aan dat jy jou huislig- te afsit as jy bewus word van iemand op jou werf sodat die aanvaller nie kan agterkom waar jy is nie.
Sonkragopsies is beskikbaar en word sterk aanbeveel aangesien kragtoevoer nie oral in Suid-Afrika gewaarborg is nie.
Heinings en ligte word reeds dekades lank op plase gebruik, maar die afgelope jare het nuwe tegnologie opgelewer wat met groot sukses gebruik kan word om plase te beveilig.
KAMERALOKVALLE
Tegnologiese vordering het daartoe gelei dat roetekameras (trail cameras) en soortgelyke produkte met sukses as deel van ’n vroeëwaarskuwingstelsel gebruik word. Dié kameras is tipies klein, battery-aangedrewe en draagbaar. Hitte en beweging aktiveer dit deur middel van ’n passiewe infrarooi-sensor, byvoorbeeld as iets daarby verbybeweeg.
Sodra die kamera geaktiveer word, neem dit ’n foto wat op ’n geheuekaart gehou word. Die groot waarde lê daarin dat die foto via ’n MMS of e-pos aan die boer gestuur kan word. Sodoende is jy bewus daarvan dat ’n oortreder op jou werf (of in die kraal of
skuur) is. Mnr. Chris Pearson van Cameratrap.co.za, wat dié kameras na Suid-Afrika invoer en versprei, sê die gebruik van kameralokvalle het al tot talle inhegtenisnemings en mislukte aanvalpogings gelei. “Vir veiligheidsdoeleindes beveel ons die
black flash- of no glow-modelle aan omdat dié kameras nie ’n helder flits of ’n rooi gloed afgee as dit in die nag afgaan nie,” sê Chris.
“Wees ook bewus van goedkoper, onbetroubare modelle wat nie die beste is vir veiligheid nie. Dié kameras moet ’n swart flits( black flash) gebruik. Baie vervaardigers beweer hul produkte gebruik ’n swart flits, maar die uitstraler gloei steeds rooi tydens aktivering. Die kamera moet ook nie in ’n outomatiese slaaptoestand kan gaan om batterykrag te spaar nie. Belangrike materiaal gaan só verlore. Glo my, dit het al gebeur,” waarsku Chris.
Chris beveel modelle met SMS-afstandbeheer aan, veral waar kameras ver weg geïnstalleer word, byvoorbeeld deur wildboere wat op die uitkyk is vir stropers. “Dit bespaar ure se sukkel om selnommers by te voeg of ander verstellings te maak. Met die SMS-beheer kan jy die kamera van ’n afstand af beheer en verskeie funksies gebruik.” Die kameras kan ook aan ’n eksterne battery of sonkragpaneel verbind word.
KRINGTELEVISIE
Met die hulp van kringtelevisiekameras hoef ’n boer nie uit sy plaashuis te kom om ’n moontlike plaasaanvaller of ’n veedief se bewegings dop te hou nie. Inteendeel, hy hoef nie eens op sy plaas te wees nie! Mnr. Quenton Breytenbach van The Computer Shop in Klerksdorp sê ’n boer kan die beeldmateriaal van sy kring-TV-stelsel vanaf enige plek dophou waar ’n selfoonsein beskikbaar is.
“In die ou dae het ’n boer ’n geraas gehoor en uitgestap om te gaan kyk. Dít is juis wanneer hy aangeval is. Baie boere het alarms, diefwering voor vensters, beveiligde deure en ’n elektriese heining rondom die huis. Hulle word dus gewaarsku as iemand op die perseel is. Sonder kameras kan hulle egter nie werklik weet wat die bedreiging is nie.
“As jy kring-TV-kameras het, kan jy nou op ’n selfoon of tablet kyk wat aangaan, sodra jy self bewus word van ’n bedreiging óf jou veiligheidsmaatskappy laat weet jou alarm het afgegaan.”
As die kragtoevoer onderbreek word, gebruik die kameras ononderbroke kragvoorsiening (UPS). Draaikameras word dikwels op hoë radiomaste opgerig waar die kamera tot 360 grade kan draai en ’n kilometer ver kan inzoem. Die kameras het ook navigasie tot op 150 m. Losstaande kameras kan elders op die plaas opgerig word om bates, soos krag- en watertoevoer, te beskerm. ’n Televisieskerm met ’n digitale video-opnemer (DVR) word in die boer se huis geïnstalleer waar vier tot ses weke se beeldmateriaal gekyk kan word. Bewegingsensitiewe kameras kan ook gebruik word.
HOMMELTUIE
Al wat ’n boer is, is deesdae opgewonde oor die moontlikhede wat hommeltuie vir die landbou inhou. Veiligheid is een daarvan. Boere kan hommeltuie gebruik om hul plaasgrense dop te hou, drade na te gaan en ’n goeie oorsig te kry van wat op hul grond aangaan – veral boere wat groot plase het. Hommeltuie kan ook met groot vrug gebruik word deur gebiedsbeveiligingnetwerke en om veediefstal hok te slaan.
Pryse wissel van R16 000 tot R160 000. In Suid-Afrika is die Phantom- en Inspire-reekse gewild. Die model wat jy kies, hang onder meer af van jou begroting, hoe ver die hommeltuig moet vlieg en die gehalte kamera. Hommeltuie is gebruikersvriendelik. Die gebruiker kan met vlugnabootsers oefen voordat hy die eerste keer die hommeltuig vlieg. ’n Deel van die rede hoekom dié toerusting so gewild is, is juis omdat dit betreklik maklik is om te gebruik.
In die volgende artikel in die reeks word die vestiging van ’n doeltreffende inligtingsnetwerk op die plaas bespreek.