Vra vir Faffa
Ek het ’n dokument van die Departement van Waterwese ontvang waarin my watergebruik geverifieer word. Wat beteken “bestaande wettige gebruik”? Hierdie watergebruik moes wettig plaasgevind het in die twee jaar voor die inwerkingtreding van die Nasionale Waterwet (Wet 36 van 1998), ook genoem die kwalifiserende periode (1996-1998). Die watergebruik hoef nie tydens die volle kwalifiserende periode plaas te gevind het nie, maar moes minstens binne daardie tyd uitgeoefen gewees het.
Dit is belangrik om daarop te let dat, indien ’n watergebruik tydens die kwalifiserende periode die wettige gebruik te bowe gegaan het, die bestaande wettige gebruik slegs geld vir daardie gedeelte wat gemagtig was. Die watergebruiker kon byvoorbeeld 30 hektaar wettig besproei het, maar het in die kwalifiserende periode slegs 20 hektaar se water benut. Gevolglik sal sy wettige gebruik, onderhewig aan sekere uitsonderings, beperk wees tot daardie hoeveelheid wat hy op 20 hektaar kon benut het.
VLOEDLANDE EN SPILPUNTE
Kan ek vloedlande in ’n spilpunt omskakel? Wat die onttrekking van water betref, bemoei die Nasionale Waterwet hom met die volume wat jy op ’n sekere eiendom vir ’n sekere doel aan die waterbron onttrek en spreek hom nie spesifiek uit oor die lande waarop jy dit gaan aanwend nie. As jy dus dieselfde volume onttrek, met dieselfde patroon of tempo van onttrekking aan die rivier, is daar niks in die huidige wet wat jou verhinder om dit op ’n groter area te benut nie, solank jy nie die bestaande volume oorskry nie en jy water nie met ’n ander patroon of hoër tempo aan die rivier onttrek nie.
Kom ons neem 10 hektaar vloedlande as voorbeeld. Ons almal weet ’n spilpunt is in die algemeen doeltreffender as vloedbesproeiing. Gestel jy wil 10 hektaar onder vloedbesproeiing omskakel in 12 hektaar onder ’n spilpunt. Vanweë die verhoogde toedieningsdoeltreffendheid kan jy dit doen sonder om meer water aan die stroom te onttrek. As jy ook nie die onttrekkingstempo verhoog nie, is daar niks in die wet wat jou keer om jou toelaatbare watergebruik op sodanige wyse beter te benut nie.
Maar, pas op: ’n Sirkel pas nie mooi op vierkantige vloedlande nie. Jy gaan noodgedwonge natuurlike veld moet omploeg as jy by 10 ha lande wil bly. Boonop, in ons voorbeeld gaan jy nou ongeveer 2 hektaar lande daarby voeg.
Die Waterwet is nie die enigste wet wat oor die beskerming van natuurlike hulpbronne handel nie. Jy moet ook aan omgewings- en landbouwetgewing voldoen voordat jy natuurlike veld wat ’n sekere area oorskry, kan ontbos of omploeg.
Dit geld ook as jy gebiede groter as byvoorbeeld 300 vierkante meter in sekere kwesbare biodiversiteitsgebiede wil skoonmaak. Mnr. Adriaan Groenewald is ’n prokureur by Groenewalds Prokureurs op Humansdorp.