RAMAPHOSA WYS VINGER, MAAR SWYG OOR STAAT SE ONVERMOË
DIT is tyd om te erken dat hoewel daar sedert 1994 vordering was met die grondhervormings- en verdelingsproses, dit steeds nie voldoen aan Suid-Afrikaners wat voorheen onderdruk is se verwagtinge nie.
Veral swart grondbesit en werkskepping het nie vinnig genoeg gebeur nie, het adj.pres. Cyril Ramaphosa gesê toe hy verlede week die Witzenberg-PALS-projek (Partners in Agri Land Solutions) se ledevergadering in die Koue-Bokkeveld bygewoon het.
“Ek voel tuis hier. Ek is ook ’n boer,” het Ramaphosa, ’n bees-engraanboer, aan die gehoor gesê. “Soos ons die landbou probeer transformeer, is ons pynlik bewys van die skaal van die uitdagings wat ons moet oorkom.”
Hy meen gevestigde boere, opkomende swart boere, plaaswerkers en die Regering moet saamwerk vir betekenisvolle verandering. “Doelbewuste stappe moet gedoen word om landelike hervorming te versnel en om die gemarginaliseerde armes deel te maak van die ekonomiese hoofstroom.”
Ramaphosa het egter nie ’n woord gerep oor die staat se versuim om by sy verpligtinge teenoor die PALS-projekte te hou nie.
Talle projekte staan stil weens vertragings met die uitreiking van waterpermitte en onderverdeling van grond. Landbouweekblad is ook nie tydens of na afloop van die geleentheid toegelaat om hom daaroor uit te vra nie.
PALS ‘RADIKAAL
Ramaphosa het voorgestel dat landbouverwerking uitgebou en marktoegang vir opkomende boere bewerkstellig word. Ongelyke toegang tot hulpbronne en geldelike steun moet aangepak word.
Ramaphosa het boere ook aangemoedig om werkloosheid onder die jeug te help teenwerk deur jong mense onder hul vlerk te neem vir mentor- en internskappe om vaardighede oor te dra.
Ramaphosa het gesê PALS se lede omhels radikale ekonomiese transformasie.
“Dit maak julle nie bang soos dit ander mense in die land bang maak nie.”
Volgens hom behoort projekte, soos PALS, die belange van die breë gemeenskap op die hart te dra. “Ons het immers te doen met ’n nasionale bate waarby alle Suid-Afrikaners ’n belang het.”
100 PROJEKTE
Mnr. Lennox Plaatjies, uitvoerende hoof van PALS, het gesê sedert die projek twee jaar gelede tot stand gekom het, is meer as 100 projekte by die PALS-sentrum geregistreer. Dit sluit in grondtransaksies, projekte in die waardeketting, opleidingsinisiatiewe en die verbetering van plaaswerkerbehuising.
Die sewe nuwe grondprojekte en projekte van die Regering se destydse program vir die herverdeling van grond vir landbou-ontwikkeling (LRAD) LRAD-projekte wat geherstruktureer is, beslaan sowat 30 000 ha in die Witzenbergvallei. Bykans 5 000 ha daarvan is besproeiingsgrond wat meer as 20% van die omgewing se besproeiingsgrond beslaan.
Volgens mnr. Raymond Koopstadt, nuutverkose PALS-voorsitter, bied die inisiatief steun vir swart én kommersiële boere om die hindernisse wat Ramaphosa genoem het, te oorkom om inklusiwiteit in die landbou te bevorder.
—