Dink weer oor biltongjagters
Die wildbedryf se bydrae tot die landbouekonomie, ekotoerisme en natuurbewaring in die Oos-Kaap is onmiskenbaar. THEUNS BOTHA kyk na hoe dié sektor vaar en hoe wildboere en -telers op die droogte en veranderende markte reageer.
Die Oos-Kaapse wildbedryf, wat drie jaar gelede die kruin van die golf gery het met die uitspattige pryse wat vir skaars wild op die Kirkwood-wildfeesveiling betaal is, bly steeds kerngesond.
Hoewel toegegee word dat kleurvariante nie meer so gewild as voorheen is nie, gaan dit steeds goed met wildboere wat ’n konserwatiewe benadering volg en uitstekende diens aan hul kliënte bied. Dít is die siening van mnr. Retief Celliers, hoof van die departement landbou en wildplaasbestuur aan die Nelson Mandela Metropolitaanse Universiteit (NMMU).
Celliers sê danksy die goeie klimaat, biodiversiteit, afwesigheid van malaria, relatiewe veiligheid en veral die vriende- like mense het die bedryf in dié provinsie die afgelope 20 jaar ’n gewilde bestemming vir buitelandse trofeejagters geword. Die verswakking van die rand het ook gehelp dat dit ’n voorkeurbestemming geword het vir jagters wat Afrika besoek.
EIE BODEM
Celliers sê in ’n ondersoek deur prof. Piet van Niekerk van die NMMU is bevind plaaslike biltongjagters is die groep wat verreweg die meeste geld op jag in die provinsie bestee.
“Wildboere wat dit nie besef nie, staan die gevaar om hul vingers te verbrand.”
Hy sê talle buitelandse jagters het reeds na Namibië uitgewyk omdat die land nie sulke drakoniese reëlings rondom die inbring van wapens het nie.
“Die opvatting is ook dat wild daar in die wye natuur en nie in wildkampe gejag word nie.
“Soos dit egter met menige bedryf in voorspoedige tye gaan, was daar wildboere wat hul somme in Amerikaanse dollar begin maak en die plaaslike biltongjagters al hoe meer op die agtergrond geskuif het.”
Oor wat hy as realistiese pryse vir die verskillende wildsoorte beskou, sê Celliers hy stem heelhartig saam met die mening van die landbou-ekonoom en konsultant mnr. Ernst Janovsky dat die prys van wild se teelmateriaal nie méér as vier keer duurder as die trofeeprys van die betrokke diersoort behoort te wees nie.
“Hoewel daar uitskieters is, soos uitsonderlike trofeediere
met besonderse horings, kan enige groter afwyking in die prysverhouding op ’n borrel dui.
“Die neiging word reeds by njalas en swart rooibokke waargeneem – die prys het binne twee jaar drasties getuimel. Op sommige veilings het dit reeds meer as gehalveer. Die groot prysbepaler bly vraag en aanbod.”
DROOGTE
Tot die helfte van die vlaktewild in die Oos-Kaap het waarskynlik weens die ergste droogte in 100 jaar gevrek, meen mnr. Johan (Stappie) Staphorst, hoof- uitvoerende beampte van die Oos-Kaapse Wildbestuur sgenootskap.
Staphorst sê hoewel hy nie amptelike statistieke oor die vrektes het nie, het lede van die organisasie grootskaalse verliese aangemeld.
“Die wildboere wat die ergste geraak is, is dié wat ekstensief boer. Alle soorte diere, soos koedoes, springbokke, gemsbokke, blouwildebeeste en selfs geharde rooibokke, het gevrek.”
Boere wat intensief met wild boer, is minder geraak omdat hulle as voorsorgmaatreël die diere kon voer.
“Die westelike dele, van Uitenhage tot by Willowmore, is die ergste geraak. Geen koedoes kan dié seisoen in die distrik Steytlerville gejag word op plase wat nie toegespan is nie.”
Staphorst sê ofskoon daar sporadiese reënneerslae was, was dit te min om die veld voldoende kans te gee om te herstel.
“As deel van hul bestuurstrategie het sommige boere wild verminder voordat die diere weens die droogte gevrek het. Die boere wat dit nie gedoen het nie, het groot verliese gely.”
GETALLE
Me. Janene Ferreira-Barnard, ’n lektor in landbou en wildbestuur aan die NMMU se Somerstrand-kampus, het in 2015 in haar meestersgraad verhandeling bevind daar was in 2011 sowat 1,35 miljoen stuks wild in die provinsie. Die algemeenste dier- soorte was springbokke, koedoes, rooiribbokke, rooibokke en duikers.
Wildboere wat deur die droogte geraak is, sê selfs al reën dit goed, kan dit tot twee seisoene duur voordat wildgetalle in die provinsie styg. Die enigste troos is dat die natuur ’n manier het om die swakste diere uit te dun, sê hulle. Boere sit dus nou met die beste teelmateriaal.
KENNIS IS MAG
Ferreira-Barnard sê daar is groot belangstelling in die NMMU se diplomakursus in wildplaasbe- stuur – twee jaar teoreties en een jaar prakties. Altesame 52 studente van oor die hele land volg die kursus. Daar is soveel aansoeke dat talle studente jaarliks weggewys moet word.