Swak opleiding van plaaswerkers skok

SLEGS 8,5% van plaaswerkers in die Wes-Kaap kan matriek agter hul name skryf, en net 0,002% het tersiêre opleiding.

Dít is van die onrusbarende bevindings uit die onlangse provinsiale huishoudelike sensus onder landbouwerkers.

“Die swak gehalte van ons plaaskinders se opleiding en werkloosheid onder die jeug is ’n groot bekommernis. As ons dit nie binne vyf jaar aanroer nie, gaan dit ons oor tien, vyftien jaar steeds kom byt ,” het mnr. Dan i eN iemand, direkteur van plaaswerker ontwikkeling by die Wes-Kaapse departement van landbou, o pA gr i Wes-Kaap se jaarkongres gesê.

Die sensus het 42 982 mense (11 028 huishoudings) op 2 991 plase bereik en gee ’n duidelike beeld van landbouwerkers se maatskaplike omstandighede.

Altesaam 61% van die provinsie se plaaswerkers het vaste werk, 19% is werkloos en 20% het tydelike of seisoenale werk.

GEEN VANGNET

“Die lae matrikulasie koershou regstreeks verband met die vroeë uitvalsyfer van leerders in skole in die landelike gebiede. Op die oomblik is daar ’n baie klein, of bykans geen, vangnet om hierdie leerders by te staan.”

Die Weskus-streek, gevolg deur die Kaapse Wynstreek en die distrik Eden, is areas waar kinders nie geredelik skool bywoon nie.

“Die grootste bekommernis is die redes wat hulle daarvoor aangevoer het, want op ’n provinsiale vlak het meer as 26% gesê dit is omdat hulle nie wil leer nie. Ons sal dit moet omkeer,” het Niemand gesê.

Altesaam 23,2% van die leerders het aangedui daar is nie geld vir skoolgeld nie en 10,5% woon nie skool by nie omdat hulle swanger is. Sowat 10% het gemeen opvoeding is nutteloos.

“Daar is ook ander dinge, soos probleme met vervoer en skoolgeld, wat ons moet aanroer.”

KRITIEKE KWESSIE

Volgens Niemand sal werkloosheid onder die jeug “kritieke brandpunte” wees oor die volgende 15 jaar, want die sensus het getoon dat meer as 34% mense die arbeidsmark binne dié tyd gaan betree, terwyl net 12,6% van werknemers dit gaan verlaat. Die grootste persentasie plaaswerkers is 19 tot 34 jaar oud.

“’n Klomp van die jong plaaswerkers is op die vlak van algemene werker, maar daar is’ n reuse behoefte aan bepaalde vaardigheid s opleiding .”

Die sensus het ook aspekte, soos behuising en gesondheid, onder die loep geneem.

Sowat 78% van werkers bly op plase; dit is net in Stellenbosch waar die syfer om die helfte is omdat die plase redelik naby aan die dorp geleë is.

“Werkers wat op die plaas woon, is in ’n baie beter posisie as diegene wat nie op die plaas woon nie.”

Volgens die data woon 67% van werkers op plase in baksteenhuise, terwyl die meeste van dié wat op dorpe woon, in informele strukture bly.