Baanbrekervroue tuis in saadbedryf
Loopbane in die landbou strek oor ’n wye reeks spesialisvelde. By DuPont Pioneer en Pannar is dit duidelik dat talent en werksetiek nie geslagsgrense ken nie. Landbouweekblad het gaan inloer by vier vroue wat vir dié saadmaatskappye werk.
Spanwerk, doelwitte en selfvertroue is gemeenskaplike waardes by die suksesvolle beroepsvroue mee. Viwe Ratiba, Christiene Rudolph, Louisa Nkgadime en Yolanda Müller. Nie een van hulle het hul prestasies op ’n silwer skinkbord gekry nie. Werksetiek, ambisie en vasbyt is deel van elkeen se verhaal oor hoe hulle tot leiers in hul onderskeie spesialisgebiede gevorder het.
OORWIN STRUIKELBLOKKE
Die gehalte van saad is vir enige saaiboer van deurslaggewende belang. Wat agter die skerms gebeur om saad te keur en te verpak, is dus integraal deel van die voedselproduksieproses.
Saadgehalte vorm die kern van ME. VIWE RATIBA se daag- likse verantwoordelikhede. Sy is die bedryfsbestuurder van die geintegreerde gehaltelaboratorium vir Afrika by DuPont Pioneer Hibred se gesentraliseerde laboratorium in Rosslyn buite Pretoria.
Met ’n honneursgraad in fisika en die graad B.Sc. in plantkunde en chemie het Viwe haar loopbaan as saadontleder by Sakata begin. Daarna het sy vier jaar lank as senior saadontleder vir Pannar Saad in Greytown, KwaZulu-Natal, gewerk voordat sy bevorder is en by die Pannarlaboratorium in Kempton Park aangesluit het.
Ná Pannar en Pioneer se integrasie onder die DuPont-vaandel is Viwe se talente as saadgehaltebestuurder vroeër vanjaar beloon met haar huidige bestuurspos. Sy het ook onlangs in Amerika aan die maatskappy se bestuursontwikkelingprogram deelgeneem.
Soos menige jong student het Viwe nie noodwendig besef watter rol haar belangstelling in wetenskap, biologie en plantkunde eendag in die groter landbouwaardeketting sou speel nie.
“Ek het aanvanklik net vir ’n werk in ’n laboratorium gesoek, maar die blootstelling aan saadtoetsing het my gefassineer. Ek geniet die proses en is trots op die resultate wat dit op plase meebring.”
Viwe het nie sonder kulturele struikelblokke in haar studie en loopbaan gevorder nie.
“As ’n swart vrou het dit ’n rukkie gekos om my kollegas se vertroue te wen. Ek moes bewys ek kon hierdie werk doen in ’n bedryf wat tradisioneel deur wit mans oorheers word.”
Sy moes haarself ook oortuig sy is waardig om haar pos te beklee en haar raad aan ander vroue is eenvoudig.
“Jy moet geesdrif hê vir jou werk en duidelike doelwitte oor wat jy wil bereik. “Vroue moet leer om nie bang te wees om elke dag se kwessies trompop te loop nie. Ons moet ander aanspoor en samewerking onder kollegas bevorder. Só word jy deel van die span en verhoog produktiwiteit.
“Ons is verskillende spanne van verskillende laboratoriums en handelsmerke wat nou onder een vaandel moet werk. Dit is harde werk, maar ook lekker om nuwe prosesse in werking te stel.”
Een van die groot take is om die bestaande laboratorium en prosesse in pas te bring met die DuPont Pioneer-groep se internasionale standaarde.
Soms verloop alles nie volgens plan nie en dan moet ’n mens herbesin oor die pad vorentoe.
“Erken jou tekortkominge en beraam ’n nuwe plan as dit nodig is. Dit is nie die einde van die wêreld as jy ’n bestaande plan verander nie. Bly doelgerig en laat jouself toe om uit kritiek te leer en moenie alles persoonlik opneem nie,” sê Viwe.
OUERSAAD VIR AFRIKA
In dié maatskappy staan ’n “ma” pa vir ouersaadproduksie in Afrika. Met 25 jaar diens agter die blad maak ME. CHRISTIENE RUDOLPH as Pioneer en Pannar se ouersaadbestuurder vir Afrika seker hul kommersiële saadkwekers kry die nodige navorsingsinligting, ondersteuning en saadvoorraad van die twee handelsmerke.
“Die landbou is in my bloed. Ek het in die Vaalhartsbesproeiingskema grootgeword. Om werklik ’n verskil op plase te maak, lê my na aan die hart.”
Christiene het landboukunde aan die destydse Technikon Pretoria gestudeer en haar loopbaan as navorsingsassistent begin. Deesdae woon sy op Bela-Bela in Limpopo, van waar sy die meeste van haar werk doen. Sy is die ma van vier dogters en is met André getroud.
“Dit is soms moeilik om ’n balans te handhaaf, maar ek is oor niks spyt nie. Ek wou van jongs af presteer en wil graag aan my kinders wys doelgerigte en harde werk is wel lonend.
“Ek wil ’n voorbeeld vir hulle wees van ’n doener wat nooit tevrede is om jaar in en jaar uit
dieselfde werk te doen nie.”
Christiene jaag nie eerbewyse na nie en bly eerder toegespits op haar eie doelwitte.
“Elke suksesvolle jaar is vir my ’n hoogtepunt. Ek wil weet wat die kritieke prestasiedoelwitte in my werk is en gebruik dit in ’n groot mate as riglyn vir vordering. Jy móét verantwoordelikheid neem vir jou doelwitte.”
Dié prestasiedoelwitte is nie ’n eindpunt nie, maar volgens haar net ’n riglyn vir verdere prestasie.
“Ek laat my daardeur lei, maar soms wil ek oor die tralies klim. Die raamwerk is belangrik, maar inisiatief is jou eie verantwoordelikheid.”
Christiene is opgewonde oor vroue se rol en status in die breër landboubedryf. “Die grense van die verlede is meestal afgebreek. As jy hard werk en in jou vermoëns glo, kan jy nes enigiemand anders jou man staan.
“Die DuPontgroep bied die raamwerk en ondersteuning om in jou loopbaan te vorder, maar jý moet dit laat gebeur. Ambisie is goed in jou loopbaan, maar dit is ook belangrik om nederig te bly,” sê Christiene.
“Elke saadkweker en boer wat by ons ’n sakkie saad koop, moet die verskil kan sien wat ons verbeterings meebring. Jy stap dikwels ’n pad saam met boere en jy deel in hul lief en leed. Dán raak ’n mens se werk werklik persoonlik en gee jy om oor meer as net jouself en jou sukses. Wanneer jy die groter prentjie besef, leer jy met dankbaarheid en nederigheid om saam met boere deur die suksesse en teleurstellings te leef.”
VERGEET VAN KORTPAAIE
Toe ME. LOUISA NKGADIME in 1994 gematrikuleer het aan die Masobe High School in GaMothapo, sowat 35 km oos van Polokwane, sou sy nooit kon dink dat sy vandag een van die voorste kenners oor regulasies en beleid rakende saadtegnologie sou wees nie.
Louisa is DuPont Pioneer en Pannar se besigheidsakebestuurder en spesialiseer in regulatorie se sake in die saadbedryf.
Nadat sy haar meestersgraad in biochemie (met mikrobiologie) voltooi het, het sy haar loopbaan begin as ’n molekulêre plantpatoloog by die Landbounavorsingsraad. Sy was ook ’n biologiese navorser by die Innovation Fund en is later as adjunkdirekteur van biotegnologie by die Departement van Wetenskap en Tegnologie aangestel. Daar het sy goeie kennis en ervaring oor beleidsdokumente en regulatoriese vereistes opgedoen. Louisa het in die besluitnemingsforum vir biogtenologiese gewasse gedien en was onder meer betrokke by die ontwikkeling van die nasionale biotegnologiebeleid en verwante strategiese sake.
Louisa het in 2013 by Pioneer aangesluit en is vir ’n intensiewe opleidingsessie na Amerika gestuur om beter vertroud te raak met internasionale beleidsake.
“In ’n internasionale omgewing leer jy wat globalisasie werklik beteken en jy ervaar ook watter probleme ander lande ondervind. Dit help ons om as ’n land te verbeter en om alles wat ons in SuidAfrika het, te waardeer” sê Louisa.
“Ek is tevrede dat ek ’n diepgaande kennis het van die betrokke regulasies en beleid waaraan ons nou moet voldoen wanneer ons nuwe produkte wil ontwikkel en registreer. In hierdie werk is geen kortpaaie nie.
“Dit is ’n groot verantwoordelikheid, maar ek geniet dit om die proses te stuur en as skakel tussen die maatskappy en staatsdepartemente op te tree. Dit is belangrik om ’n goeie verhouding en samewerking tussen mense te handhaaf.”
Louisa is ’n brugbouer in die saadbedryf. Sy dien as ’n uitvoerende lid van die AfricaBioraad en is ook ’n lid van die SuidAfrikaanse Nasionale Saadorganisasie (Sansor). Sy dien ook as ’n tegniese verteenwoordiger vir Sansor by die SuidAfrikaanse Buro vir Standaarde se tegniese komitee vir geneties gemodifiseerde (GM) saad.
“Vroue speel reeds ’n belangrike rol in die samelewing. Ons hoef daarom nie bang te wees om opvattings oor vroue in die landbousektor te troef nie. Die landboubedryf is vol geleenthede en daar is ’n plek vir bykans enige belangstellingsveld en talent. Die landbou het veral meer mense nodig wat spesialiseer in rigtings, soos landbouekonomie, die regte en intellektuele eiendomsreg.
“Vroue kan met goeie beplanning en dissipline ’n suksesvolle loopbaan in die landbou hê en en steeds die tradisionele rol van ma, vrou, tannie of suster beklee.”
GEESDRIF EN WAARDES
ME. YOLANDA MÜLLER is DuPont Pioneer se senior navorser verantwoordelik vir die maatskappy se program vir die integrasie van genetiese eienskappe in Afrika.
Dié plaasmeisie van Potchefstroom het die graad M.Sc.Agric. in plantteling aan die Universi teit van die Vrystaat verwerf nadat sy eers gewasproduksie aan die Tshwane Universiteit van Tegnologie bestudeer het.
“Die landbou was nog altyd deel van my lewe en ek wou graag landbounavorsing doen. Ek werk nou al 12 jaar lank hier en is baie opgewonde oor die nuwe molekulêre laboratorium op die perseel by Delmas in Mpumalanga.”
Yolanda is veral lief vir vernuwende landboutegnologie.
“Ek wil graag die volgende geslag wetenskaplikes inspireer om dieselfde geesdrif as ek vir die landbou te hê.”
Yolanda is veral trots op die vooruitgang wat hulle gemaak het met mielies wat bestand is teen onkruid en insekdoders.
“Dit verbeter volhoubare landbouproduksie en dít gee ’n mens ’n warm gevoel. Ons het die tegniek van dubbele haploïedplantteling in SuidAfrika gevestig en nou is ons besig om dieselfde tegnologie tot voordeel van die res van die vasteland in te span,” sê sy.
DuPont Pioneer moedig ambisie, geesdrif en leergierigheid aan. “Die opleidingsgeleenthede en netwerk van kollegas in ander lande maak dit makliker om jou doelwitte te bereik. Jy moet net aanhou werk aan jou vaardighede en absoluut glo in die waarde van dit wat jy doen.”
‘Elke saadkweker en boer wat by ons ’n sakkie saad koop, moet die verskil kan sien wat ons verbeterings meebring.’