Sorg met planttyd bepaal mielie-oes
Die vinnige vestiging van ’n egalige stand saailinge is deurslaggewend vir ’n maksimum mielie-opbrengs. Mnr. Pieter Rademeyer, hoof landboukundige van Pan nar, gee raad.
Mielie-oeste se opbrengs potensiaal word reeds met planttyd vasgelê. Sonder ’n suksesvolle wegspring kan die knou wat so ’n oes reeds gekry het, nie later reggestel word nie.
Mnr. Randy Dowdy van die Amerikaanse deelstaat Georgia, wat verlede jaar die opbrengskompetisie van die nasionale vereniging van mielieverbouers met 32,7 ton mielies per hektaar gewen het, glo inderdaad eweredige ontkieming is die groot geheim wat mielieproduksie betref.
Die grondslag van ’n suksesvolle oes is vinnige en gelyktydige ontkieming. Dít vereis net vier dinge, maar ongelukkig is gewoonlik een of meer daarvan afwesig as jy in die planttyd te haastig raak. Dié vier is:
Genoeg en goed verspreide vog rondom die saad. Die oneweredige verspreiding van grondvog rondom die saad is die grootste oorsaak van ’n onegalige opkoms. Dit kan opbrengsverliese van tot 10% meebring. Voldoende grondvog is nie so eenvoudig soos te nat of te droog nie.
Die meeste boere weet hoe lyk en voel genoeg grondvog, maar swak verspreide vog rondom die saad kan deur verskillende grond tipes, bewerkings praktyke, ongewone weerpatrone en onegalige en wisselende plantdieptes veroorsaak word.
Verseker in droë toestande dat die plantdiepte so gestel word dat die saad geplant word in grond wat eenvormig en voldoende nat is. Al is die ideale diepte tussen 50 mm en 60 mm, kan jy tot so diep as 80 mm plant as dit is waar genoeg vog is.
Om te diep te plant sonder die nodige temperatuur, kan wel swak ontkieming veroorsaak.
Onthou om ook die diepte van kunsmisplasing aan te pas as voor-oopmakers dieper gestel word.
Vroeg plant sonder dat die grond op plantdiepte warm genoeg is, kan probleme veroorsaak. Wees versigtig om nie te diep te plant as kleiner pitte gebruik word nie. Indien dieper geplant word is die groter pitgroottes ’n beter keuse omdat hulle groeikragtiger is as die kleiner pitgroottes
Om vlakker as 40 mm te plant, verhoog die kans op uitdroging van die grond rondom die pit.
Dit is veral op sandgrond ’n risiko.
Eenvormige grondtemperatuur by die saad.
Mielies sal stadiger en ongelyk ontkiem as die grondtemperatuur onder 10 °C is. Dit kan meebring dat die sade twee tot drie weke neem om te ontkiem. As die grondtemperatuur 13 °C en hoër is, behoort die plante binne sewe dae op te kom.
Daarvoor moet genoeg grondvog deurgaans beskikbaar wees. Wisselende grondtemperature word veroorsaak deur veranderinge in grondtekstuur, grondkleur, dreinering, grondbedekking deur oesreste en swak dieptebeheer deur die planter.
Temperatuurskommeling sis kritiek gevaarlik as die gemiddelde grondtemperatuur onder 13 ˚C daal. Haelstorms net ná planttyd kan die grond vinnig laat afkoel, en dit kan veral in nat kolle ontkieming baie vertraag.
Onthou: Gronde wat donkerder van kleur is, word meestal vinniger warm as ligter gronde. As lande verskillend afdroog, sal die droër dele warmer as die natter dele wees. Op lande met verminderde bewerking sal die oneweredige verspreiding van die oesreste ’n betekenisvolle invloed op grondtemperatuur hê. Die beter bedekte dele sal stadiger warm word as die kaal kolle.
Wisselende dieptebeheer deur die planter veroorsaak ook dat saad wat effens dieper geplant word, in koeler grond as die res geplaas word, wat tot onegalige opkoms kan lei. Gebruik doelgemaakte ryskoonmaak-toerusting wat aan die planter geheg word om oesreste in die ry te verwyder sodat sonlig die plantry vinniger kan verwarm.
Wisselende plantdiepte is dikwels die gevolg van ’n vinnige planterspoed waar baie groot planters gebruik word. So ’n vinnige spoed veroorsaak ’n golwende effek op plantdiepte.
Voldoende en eenvormige kontak tussen die saad en grond. Vir vinnige vog-opname moet die saad geheel en al en oral in kontak met die grond wees. Vir die toemaak wieletjies om regte werk, moet die regte afwaartse drukking vir elke grondtipe gebruik word. As die saadbed-voorbereiding in té nat of té droë grond geskied, vorm kluite en die ongewenste gevolg is saad-totkluit-kontak. As die deklaag nog te nat is of as die oopsny-skare stomp of verkeerd gestel is, ontstaan daar weer saad-tot-oesreskontak. Saad-tot-lug-kontak moet te alle tye voorkom word deur die drukwiele korrek te stel. Wees ook op die uitkyk vir plantervoor-verdigting.
Ryskoonmaak-toerusting wat aan die planter geheg word, kan nuttig gebruik word om oesreste, klippe en klonte te verwyder. Dit help die planter om die saad beter te plaas en toe te trap, en ’n warmer plantstrook te bewerkstellig.
Vermy korsvorming op die grondoppervlak.
Ernstige korsvorming op die grondoppervlak of verdigting sal die koleoptiel se drukvermoë beperk. Dit kan veroorsaak dat die koleoptiel onder die grond oopgaan, of dit selfs laat afsterf.
As die grond baie kluiterig is, kan die sonstrale tussen die kluite indring, en die koleoptiel kan onder die kluite oopgaan.
Vermy die oormatige bewerking van die saadbed net voor planttyd, veral as reën ná planttyd en vóór opkoms voorspel word.
Vermy ook oormatige afwaartse drukking op die toemaak wieletjies van die planter, veral as die grond baie nat is. In té nat toestande kan die plantervoor toesmeer, wat swak saailinge tot gevolg kan hê.
Op sandgrond kan korsvorming ook plaasvind as daar erge hitte is. In erge hitte kan ’n tweede blad (kors) selfs onder die eerste een ontstaan, wat dan baie moeilik is om te breek.