Belangrike faktore by vroeë aanplantings
Min besluite rakende mielieverbouing is so belangrik soos die plantaksie. Dit is die hoofstuk in ’n mielieplant se lewe waaroor die boer die grootste beheer het. Mnr. Philip Fourie, landboukundige by DuPont Pioneer, gee raad oor vroeë aanplantings.
Klimaat, gewasrotasie, geografie, grond en kultivarkeuse beïnvloed boere se bestuursbesluite. Die boer se besluitneming en die uitvoering van besluite oor planttyd, plantdiepte, plantpopulasie en rywydte beïnvloed die uitkoms van die oes.
Pioneer VSA, met die samewerking van die Purdueuniversiteit in die Amerikaanse deelstaat Indiana, het in proewe oor verskillende jare en streke bewys mielieplante kan nie hul volle potensiaal bereik as opkoms ongelyk of oor ’n tydperk plaasvind nie. As opkoms oor ’n tydperk van tien dae in dieselfde aanplanting voorkom, kan jy slegs 94% van die land se potensiële maksimum opbrengs verwag.
Plante wat later opkom, ding teen sterker plante mee om kunsmis, water en sonlig. Die verlies in maksimum opbrengs is weens plante wat onderontwikkel, met geen of baie kleiner koppe. Die plante wat later opkom, ontwikkel nie ten volle nie.
Byvoorbeeld, teen ’n maksimum potensiële verwagte opbrengs van 5,5 t/ha teen R1 750/t en dan ’n gerealiseerde 94% van die potensiële opbrengs, verloor jy ’n bruto inkomste van R577,50/ha. Dit is sowat 50 liter diesel wat jy kon koop!
PLANTDIEPTE
Grondtemperatuur het die grootste invloed op vroeë aanplantings. Deur vroeg te plant, word bykomende stres op die saad en ontkiemende plant vir die eerste paar weke ná plant tyd geplaas. Pioneer se besproeiingsmielies bevat Amerikaanse teelmateriaal wat geteel is om ongunstige koue, nat toestande beter te bowe te kom.
GRAFIEK 1 wys as die saad 8 cm diep geplant is, sal temperatuurskommelings baie minder wees as op ’n vlakker diepte, met gevolglik beter, gelyke saadontkieming. In GRAFIEK 1 was die wisseling in daaglikse temperature 13,9 °C op ’n plantdiepte van 2 cm teenoor 6,5 °C op ’n plantdiepte van 8 cm. ’n Plantdiepte van 68 cm word aanbeveel.
Die saad wat dieper geplaas is, toon ’n eenvormiger stand, ster ker plante en gelyker opkoms.
Wisselings in die grondtemperatuur word veroorsaak deur die tipe en verspreiding van plantreste op die oppervlak, grondtekstuur en kleur, dreinering en onegalige saaddiepte.
KOUE TEMPERATURE
Vir goeie ontkieming en die ontwikkeling van ’n sterk saailing moet dagtemperature bo 19 °C wees en nagtemperature nie benede 13 °C daal nie. Na gelang van watervoorsiening is die optimale groeitemperatuur vir ontkieming van 24 °C tot 27 °C.
Hoe koeler die temperature is, hoe langer duur dit vir die saad om te ontkiem en die koleoptiel om sy verskyning bo die grondoppervlak te maak.
Die gemiddelde hoeveelheid hitteeenhede wat nodig is vir die mielieplant om te groei, word bepaal deur die gemiddelde te kry tussen die maksimum en minimum temperature, minus 10 °C. By ’n gemiddelde onder 10 °C (basistemperatuur) en bo ’n maksimum van 30 °C vind geen ontwikkeling plaas nie.
’n Mielieplantjie het sowat 115 hitteeenhede (HE) vanaf die plantdatum nodig om deur die grondoppervlak te breek.
GRAFIEK 2 wys dat as vroeg geplant word (15 September) in die Lichtenburgstreek, het die plant slegs sowat 7,2 HE per dag beskikbaar teenoor 10,3 HE in November. Dit verklaar hoekom vroeër aanplantings vatbaarder is vir vooropkomsonkruiddoders, skade weens swamsiektes en grondinsekte, en koueskok. Die plant bly langer en in ongunstiger toestande onder die grond.
Die plantdag moet liefs opgevolg word met ’n tydperk van 35 warmer dae. As temperature tot onder 10 °C daal, word imbibisieskade veroorsaak.
SAAD TOT GROND
Mieliesaad moet ongeveer 30% van sy eie gewig in vog opneem (imbibisie) vir ontkieming.
Oneweredige ontkieming vind gewoonlik plaas as die saad in kontak is met klonte of reste in die plantvoor, weens te droë bewerking, te vinnig werk of te nat werk. As in te nat grond geplant word, is daar ’n verlies in kontak tussen die grond en die saad weens die plantvoor wat nie toemaak nie, en ook verdigting (smeer) van die plantvoor.