VRYSTAATSE DEPARTEMENT VAN LANDBOU ‘STEEK TRANSAKSIES WEG’
DIE Vrystaat se departement van landbou is deurspek met finansiële ongerymdhede. Die versuim van die departement om sy jaarverslag vir 2015-’16 ter tafel te lê, wys dat die bewering oor die finansiering van die Gupta-troue deur middel van die Vrede-suiwelprojek heel moontlik waar is.
Só sê mnr. Wouter Wessels, VF Plus-lid in die Vrystaatse wetgewer, nadat die departement saam met die Ouditeur-generaal (OG) voor die wetgewer se openbare rekeningeen finansiële komitee verskyn het. Weens wanbestuur, ’n gebrek aan die byhou van aantekeninge en behoorlike finansiële kontrole kan die departement hoegenaamd nie met sekerheid sê wat met openbare geld gekoop is nie, sê Wessels luidens ’n verklaring.
“Plase en werktuie kan na alle waarskynlikheid aan die Guptas behoort of deur hulle verkoop word sonder dat ons dit weet,” waarsku hy.
Die komitee het die departement gestriem oor sy versuim om sy jaarverslag vir 2015-’16, wat reeds verlede jaar ter tafel gelê moes word, voor te lê. Die verslag is steeds nie deur die departement geboekstaaf nie omdat hy ’n dispuut met die OG verklaar het en weier om die dispuut te laat vaar.
DISPUUT MET OG
Die kern van die dispuut handel oor die oorbetaling van openbare geld aan implementeringsagente, soos Estina (Edms.) Bpk., ’n maatskappy met Gupta-bande, sonder dat die nodige verantwoordbaarheid vereis of afgedwing word. Uitgawes met betrekking tot ontwikkelingsprojekte, soos die Vrede-suiwelprojek, word deur die departement as “oordragte” geklassifiseer. Dus word bates en goedere wat ten opsigte van die betrokke projekte gekoop is, nie deur die agente in die finansiële state aangedui nie.
Wessels sê die departement weier om die dispuut te laat vaar en die verslag te boekstaaf omdat sy amptenare nie kan insien dat openbare geld nie sommer net weggegee kan word nie. “Dit is presies hoe die Vrede-suiwelprojek vir ’n Guptatroue betaal het en is waarskynlik nie die enigste in sy soort nie.”
Die OG het onder meer bevind dat meer as R300 miljoen wat aan implementeringsagente vir ontwikkelingsprojekte, soortgelyk aan die Vrede-suiwelprojek, uitbetaal is, bloot as oordragte geklassifiseer is. Daardie uitgawes is egter aangegaan om onder meer roerende en onroerende bates, soos plase, te koop, maar die bates is glad nie geklassifiseer nie. Daar is dus geen aantekeninge oor die spesifieke eienaarskap van daardie bates nie.
VERGRYPE
Voorts is daar ook in die boekjaar 2015-’16 ongeveer R661 miljoen se onreëlmatige uitgawes aangegaan. Die departement se ouditmening het vanaf 2014-’15 se ongekwalifiseerde mening na ’n ongunstige ouditmening in 2015-’16 versleg. Dit beteken die OG het bevind dat die departement van landbou se finansiële inligting wanvoorgestel en ’n onakkurate weerspieëling van die werklikheid is.
“Die Vrystaatse departement van landbou gaan gebuk onder growwe wanbestuur en blatante vergrype, terwyl dit veronderstel is om die landbou in die provinsie te ondersteun. Die ANC is besig om homself vas te steel en sal die wrange vrugte van sy handewerk eersdaags moet pluk,” sê Wessels.