GOEIE VERHOUDINGS BEWAAR DIE VREDE
’n Goeie heining verseker goeie buurmanskap, maar as die gras alewig aan die een kant groener is, seëvier frustrasie en kom vrede baie gou in gedrang.
Aanvalle op plase vind soms weens rusies tussen bure plaas. In Hluhluwe, KwaZuluNatal, is die veiligheid van ’n kommersiële boer en sy gesin in Junie 2015 erg bedreig deur die Mdletshegemeenskap, ’n stam wat deel is van die Ngonyamatrustgrond. Aanvanklik is vermoed dat die aanval voortgespruit het uit ’n grondeis wat al tien jaar oud was. Daar is bespiegel dat die gemeenskap se geduld opgedroog het en dat die mense die plaas met geweld wou oorneem.
Die aanval het die goeie verhoudinge, wat oor geslagte heen tussen die kommersiële boere van Hluhluwe en hul kommunale bure opgebou is, bykans tot niet gemaak.
Danksy die paraatheid van boere aan albei kante van die draad het die rusie ook geleenthede gebring om die einste verhoudinge te herstel.
Volgens mnr. Fred Visser, ’n pynappelboer, voormalige voorsitter van die Hluhluweboerevereniging en Nasionale Boer van die Jaar, is hierdie verhouding tussen buurmanne nou, ná die rusie, selfs sterker as wat dit vóór die aanval was.
“Tydens die rusie het ons ’n grondsakekomitee binne die Hluhluweboerevereniging gestig, wat uit ses van ons lede bestaan. Hierdie komitee vergader steeds gereeld met die leiers van die Mdletshegemeenskap om seker te maak die verhouding bly gesond.
“Sedert die situasie in 2015 was daar nog nooit weer onwettige betreding van plase by ons nie,” sê Fred.
“Uit die gemeenskap is daar ook talle ongesiene uitreikaksies van boere en gemeenskapslede na die kommunale gebied, soos skenkings aan skole, die boerderygemeenskap en selfs ’n samewerkingsprojek waar boere hout aan die Mdletshegemeenskap gee vir die maak van steenkool. Dit word bemark vir ekstra inkomste. Dit kom maar neer op ’n geeen neembeginsel en dit werk hier by ons.”
Die aanval het plaasgevind in die tyd toe die droogte die noorde van die land tussen 2013 en 2015 in stof gelaat het.
Baie van die ontevredenheid van die Mdletshegemeenskap het gespruit uit desperaatheid vir weiding vir diere omdat daar geen meer weiding aan hul kant van die grens oor was nie.
Ondanks versoeke van die Mdletshegemeenskap wou die kommersiële boer nie die ongebruikte weiding op sy plaas vir die kommunale beeste beskikbaar stel nie. Die gemeenskap het toe die drade geknip en hul beeste snags op die plaas ingejaag om te wei.
Na ’n uitgerekte teistering, waar drade snags geknip is om die beeste deur te jaag en die boer keer op keer die draad herstel het, is meer as ’n kilometer se grensdraad verwyder.
Kort daarná het 27 kommunale beeste op een slag rondom ’n waterkrip op die kommersiële boerdery gevrek.
Die Mdletshegemeenskap was ontstoke en het die kommersiële boer daarvan beskuldig dat hy die beeste met ureum vergiftig het. Hoewel toetse vir vergiftiging gedoen is, is die beskuldigings nooit bevestig nie.
Honderde lede van die Mdletshegemeenskap het die kommersiële boer se plaas binnegeval en die boer se wild, wat in ’n kamp rondom die plaashuis was, met knopkieries doodgeslaan en die karkasse weggery.
Die kommersiële boer en sy gesin het ongedeerd afgekom en hulself tydelik op die dorp by vriende gaan vestig.
Die Hluhluweboerevereniging was deurgaans in onderhandelinge betrokke en het teen die tyd wat die beeste op die kommersiële plaas gevrek het en die plaas binnegeval is die onderhandelings heeltemal oorgeneem.
Die situasie is uiteindelik ontlont, maar nie voordat die betrokke kommersiële boer en sy gesin na ’n ander plaas naby Warmbad verhuis en hul wildboerdery daar gaan voortsit het nie. —