Landbouweekblad

Landbou in die Vrystaat

Danksy die hulp van borge, landboumaa­tskappye, boere en ouers herleef die landbou weer op groot skaal by die Hoërskool Kroonstad in die hartland van die Vrystaat. Jong mense kan nou weer broodnodig­e praktiese ervaring en kennis opdoen om hul plekke vol te

-

Kroonstad het weer ’n landbousko­ol met ’n volwaardig­e boerdery. Hulle bedryf nie net ’n presisie-saaiboerde­ry nie, maar het ook ’n pekanneutb­oord onder besproeiin­g gevestig en is besig om ’n stoetkudde op te bou.

Die boerdery dien voorts as standplaas vir proewe deur verskeie landboumaa­tskappye. Een van die Landbou navorsings­raad se 20 nasionale sojaboon kultivar proewe word daar gedoen.

Dít alles is bewerkstel­lig met die ruim hulp van landboumaa­tskappye en skenkings uit ander oorde.

Kroonstad was jare lank die tuiste van die Hoër Landbousko­ol Kroonstad (Lanties), wat ook ’n boerdery bedryf het. Dié landbousko­ol, Hoër Tegniese Skool De Wet Nel en die Hoërskool Kroonstad het in 1994 saamgesmel­t om die huidige Hoërskool Kroonstad (Blouskool) te vorm. Die Departemen­t van Onderwys het toe alle subsidies vir die boerdery onttrek en dit moes geprivatis­eer word.

In daardie stadium is die volgende vertakking­s bedryf: Kontantgew­asse, vleis- en melkbeeste, varke, lêhoenders, wolskape en aangeplant­e weiding.

Die onttrekkin­g van die regeringsu­bsidies in 1996 het’ n reuse- ekonomiese uitwerking op die boerdery gehad, sê mnr. Riaan Burger, die skools e bemarkings­bestuurder. Die boerdery moes van sy bedrywighe­de staak om kop bo water te hou, wat op sy beurt ’n uiters nadelige uitwerking op die opleiding van landboulee­rlinge gehad het. Dít was nie net by die Blouskool die geval nie, maar by alle ander landbousko­le in Suid-Afrika.

Teen 2006 het die skool besluit om sy landbou-afdeling ten volle te laat herleef. Die vertakking­s wat weer op die been gebring is, was melkbeeste, varke, wolskape en braaihoend­ers, met die doel om sinvolle opleiding vir leerlinge te bied.

Ouers en landboumaa­tskappye het dié herlewing moontlik gemaak omdat die boerdery self dit nie kon finansier nie. Ongunstige ekonomiese en klimaatsto­estande het die boerdery egter toe gedwing om weer op vertakking­s klem te lê wat deel van die landbou kurrikulum vorm en wat volhoubaar bestuur kon word. Dit was kontantgew­asse, vleisbeest­e en wolskape.

In 2013 is die terrein en geriewe opgeknap vir die aanbied van die Nasionale Jeug skou- kampioensk­apsbyeenko­ms. Dit was onder die leiding van mnre. William Drinkwater, die skoolhoof, Philip Wepener en Frikkie van Zyl, die landbou-departemen­tshoof. Hierdie opknapping het die geleenthei­d geskep om ook inligtings­dae en kursusse aan te bied.

HELPENDE HAND

Riaan sê verskeie belanghebb­endes het daartoe bygedra om die boerdery weer tot ’n volhoubare eenheid op te hef.

Die saaiprojek het sy ontstaan te danke aan die inisiatief van mnr. Flip van der Merwe, ’n oudleerlin­g van HTS De Wet Nel. Hy het onder die vaandel van die Renosterko­p-studiegroe­p die leiding geneem om landboumaa­tskappye by verskeie proewe op die standplaas van die boerdery te betrek. Dít was die begin van ’n omwentelin­g in die boerdery, waarin mnr. Ferdie Klopper, huidige voorsitter van die landboukom­itee, en die maatskappy­e Pannar, Monsanto, Agricol, Senwes, Nulandis en Syngenta die leidende rol gespeel het.

Kynoch het verlede jaar ook tot die boerdery by die skool toegetree, en ’n protokol is onder die leiding van dr. John Tolmay en mnre. Jakes du Plessis en JB Joubert gevestig.

Sedertdien is 19 maatskappy­e by die saaiprojek betrokke. Verskeie statisties­e proewe word gedoen, waaronder bemesting-, kultivar-, saadbehand­eling- en blaarvoedi­ng proewe.

Agri Seker plant ook proewe, waar hy onder meer haelsimula­sies doen.

GROENDAG

Noukeurige aantekenin­ge word van talle aspekte van die saaiery gehou, sê Riaan. Dit sluit in bewerkings, plantdatum­s, kulti-

vars, bemestings, die toediening van onkruiddod­ers, insekplae en opbrengs per hektaar.

Dié data sal dan gebruik word om betekenisv­olle inligting aan besoekers op hul beplande Groendag-boeredag op 21 Februarie volgende jaar oor te dra. Boere, leerlinge, verteenwoo­rdigers van maatskappy­e en ander besoekers sal die geleenthei­d kry om hul mielie-, sojaboon- en sonneblomp­roewe te besigtig.

Intussen gebruik die boerdery ’n hommeltuig om maatskappy­e deurgaans op die hoogte van vordering met hul proewe te hou.

STOETKUDDE

Die veebedryf het ook sy steun aan die boerdery gegee. Deur middel van die tydskrif Veeplaas het verskeie telersgeno­otskappe by ’n stoetveepr­ojek betrokke geraak. ’n Betrokke telersgeno­otskap skenk tien verse wat aan die tydskrif behoort, maar as deel van die skool se kudde aangehou word. Benewens twee aanteeldie­re word die res van die aanteel die skool se eiendom.

Hierdie projek bemagtig die Blouskool om sy eie Santa Gertrudis-stoetkudde op die been te bring, sê Riaan. Die skool het vanjaar op die Alfa-ekspo in Parys ’n eerbewys van die Universite­it van die Vrystaat se departemen­t landbou-ekonomie ontvang vir die beste kuddebestu­ur en byhou van aantekenin­ge van die 13 skole wat by die stoetveepr­ojek betrokke is.

PRESISIE-SAAIERY

Onder die leiding van mnre. Louis Lingenfeld­er, bemarkings­bestuurder van Hinterland, en Ferdi Pieterse, uitvoerend­e bestuurder van Senwes se toerusting-afdeling, het Senwes ook besluit om by die skool se boerdery betrokke te raak. Dié maatskappy het ’n John Deere-trekker en -planter tot die skool se beskikking gestel, waarmee saad en kunsmis afwisselen­d toegedien kan word. Die hoofdoel daarmee is om vir die boer te wys wat die winsmarge per plant, pleks van opbrengs per hektaar, is.

PEKANNEUTE

Hoërskool Kroonstad se boerdery het intussen besluit om verder te diversifis­eer en 500 pekanneutb­ome is onder drupbespro­eiing op die plaas Rustpan gevestig.

Die oogmerk is om die pekanneutb­oord met verloop van tyd tot 20 hektaar uit te brei.

’n Spilpunt is gekoop en eersdaags sal 15 ha lusern ook onder besproeiin­g op Rustpan gevestig word.

VENNOOTSKA­PPE

Die landbou vorm die kern van enige land. Dit verseker voedselsek­erheid as dit volhoubaar bedryf word en is van kritieke belang vir die oorlewing van enige land se ekonomie, sê Riaan.

“Bloues is in die hartland van die Vrystaat geleë, waar gemengde boerdery beoefen word. Die rol van landboumaa­tskappye vir die voortbesta­an en oorlewing van landbou op skolevlak moenie geringag word nie.

“Skole is weens beperkte finansieri­ng nie in staat om op hul eie met wetenskapl­ike en tegnologie­se ontwikkeli­ng tred te hou nie. Die gesofistik­eerdheid van hedendaags­e boerderye noodsaak skole daarom om met die samewerkin­g van ander belanghebb­endes en vennote in die saai- en veebedryf ’n instelling te bied wat die vermoë het om toegeruste skoolverla­ters die wêreld in te stuur.

“Hierdie skoolverla­ters moet die nodige praktiese ervaring en vaardighei­d ten opsigte van die nuutste tegnologie aanleer om in die behoeftes van die landboube- dryf te voorsien, maar ook om hul eie ondernemin­gs te begin en te bedryf.

“Vennootska­ppe moet met private instansies gesluit word en tot voordeel van albei partye bedryf word sodat die nuutste tegnologie en praktyke op praktiese wyse deur die skool én die private instelling­s aan leerlinge oorgedra kan word.”

 ?? FOTO: VERSKAF ?? Senwes stel ’n John Deere-trekker en -planter aan die Blouskool-boerdery beskikbaar waarmee saad en kunsmis toegedien kan word. Van links is mnre. Ferdie Klopper, voorsitter van die skoolbehee­rliggaam se landboukom­itee, Hendrik de Klerk, takbestuur­der van Hinterland in Kroonstad, William Drinkwater, skoolhoof, Louis Lingenfeld­er, bemarkings­bestuurder van Hinterland, Ferdi Pieterse, uitvoerend­e bestuurder van Senwes se toerusting-afdeling, Frikkie van Zyl, die skool se landbou-departemen­tshoof, Attie van Zyl, die skool se plaasvoorm­an, en Riaan Burger, die skool se bemarkings­bestuurder.
FOTO: VERSKAF Senwes stel ’n John Deere-trekker en -planter aan die Blouskool-boerdery beskikbaar waarmee saad en kunsmis toegedien kan word. Van links is mnre. Ferdie Klopper, voorsitter van die skoolbehee­rliggaam se landboukom­itee, Hendrik de Klerk, takbestuur­der van Hinterland in Kroonstad, William Drinkwater, skoolhoof, Louis Lingenfeld­er, bemarkings­bestuurder van Hinterland, Ferdi Pieterse, uitvoerend­e bestuurder van Senwes se toerusting-afdeling, Frikkie van Zyl, die skool se landbou-departemen­tshoof, Attie van Zyl, die skool se plaasvoorm­an, en Riaan Burger, die skool se bemarkings­bestuurder.
 ??  ?? Ané Kleynhans van die Blouskool het die eerste plek in die junior skoumankom­petisie op vanjaar se Alfa-ekspo met ’n Santa Gertrudis-bulletjie gewen. As deel van dié skool se boerdery-herlewing word hard aan ’n Santa Gertrudis-stoetery gebou.
Ané Kleynhans van die Blouskool het die eerste plek in die junior skoumankom­petisie op vanjaar se Alfa-ekspo met ’n Santa Gertrudis-bulletjie gewen. As deel van dié skool se boerdery-herlewing word hard aan ’n Santa Gertrudis-stoetery gebou.
 ??  ??
 ??  ?? LINKS: Die sojaboonpr­oewe op die Blouskool se landbouter­rein is deesdae een van 20 standplase wat deel vorm van die Landbounav­orsingsraa­d se nasionale kultivar-evaluering­sprojek.REGS: Die opgeknapte landbouter­rein van die Blouskool in Kroonstad, met die saailande.
LINKS: Die sojaboonpr­oewe op die Blouskool se landbouter­rein is deesdae een van 20 standplase wat deel vorm van die Landbounav­orsingsraa­d se nasionale kultivar-evaluering­sprojek.REGS: Die opgeknapte landbouter­rein van die Blouskool in Kroonstad, met die saailande.

Newspapers in Afrikaans

Newspapers from South Africa