Manie
SUID-AFRIKANERS spog mos graag met die uitnemendheid waarmee hulle internasionaal kan meeding hier van die suidpunt van Afrika. Dink maar aan die eiesoortigheid van die Bonsmara-beesras, die gewildheid van ons vrugte oorsee en om nie eens te praat van hoe die Aussies nou met ons skaaprasse woeker nie.
Netso is Wesgrow, ’n aartappelmoer kweker van die Wes-Vrystaat, ’n reus om op trots te wees. Hy spits homself toe op gehalte en die winsgewendste kultivars. Juis daarom betaal boere sonder te veel klaagliedere ’n premie vir die Wesgrow-moere. Dit was dus geen verrassing nie toe JF van der Merwe, ’n Wesgrow-produsent, as die nuwe voorsitter van Aartappels SA verkies is ná mnr. Ernst Yzel se uittrede ná 16 jaar.
Dit kon egter nie anders as om te sien hoe sommige boere hul wenkbroue oor dié wending lig nie. Hulle is blykbaar bekommerd dat Wesgrow die aartappelbedryf kan begin oorheers. Nie te lank gelede nie het Wesgrow sy eie tafelaartappel-handelsmerk bekend gestel wat hom in regstreekse mededinging met sy kliënte plaas.
Daarbenewens is Gerhard Posthumus, besturende direkteur van Wesgrow, al geruime tyd lank die voorsitter van die Aartappel-Sertifisering s diens (ASD). “Wesgrow het nou die ganse bedryf gekaap met sy ambisie om tot elke prys te groei,” het een van die boere aan Manie gefluister. Manie stem egter nie saam nie. Hy meen dit is goed dat twee bekwame manne aan die stuur is van die bedryf s organisasies met die nodige kundigheid om te verseker die bedryf net van krag tot krag gaan. Daarbenewens is dr. André Jooste, uitvoerende hoof van Aartappels SA, en Sanette Thiart, uitvoerende hoof van die ASD, albei bekwame leiers wat die belange van die ganse bedryf najaag.
Buitendien is daar nie veel ander produsente wat bereid is om die opofferings te maak (sonder vergoeding) soos wat Yzel die afgelope 16 jaar lank gedoen het nie.
EET (EN BOER) JOU MAER . . . AAN AARTAPPELS
Nóg by aartappels. ’n Man van Australië, Andrew Flinders Taylor, het ’n hele jaar lank net aartappels en patats geëet. Dit klink na ’n baie eentonige dieet, maar hy het op dié manier meer as 50 kg afgeskud.
Taylor, ’n pa van twee, was bewus daarvan dat dokters, voedingkundiges en dieetkundiges oor sy plan sou frons. Gevolglik het hy verskeie wetenskaplike studies bestudeer en met die hulp van ’n dokter en dieetkundige ’n eetplan uitgewerk, berig die koerant The Independent.
Taylor sê aartappels en patats het al die voedingswaarde wat sy liggaam nodig het, afgesien van miskien genoeg kalsium. Aartappels bevat wel kalsium, maar nie genoeg nie. Daarom gebruik Taylor soja- en makadamia-melk om kapokaartappels te maak.
Vir die aartappelboere behoort dit goeie nuus te wees wat die trae prys wat hulle die afgelope maande ontvang, hopelik kan lig. Dit is nou as ’n groter deel van die verbruiker se rand uiteindelik in die boerse sak kan beland.
Op Aartappels SA se kongres het dr. Johan
van Deventer, uitvoerende hoof van Freshmark, redelik onder die boere se kritiek deurgeloop, maar net omdat hy die enigste verteenwoordiger van die kleinhandel sektor op die verhoog was.
Boere en agente het hom gevra hoe die boer moet oorleef wanneer ’n sakkie aartappels R25 op die varsproduktemarkte kos, maar teen tot R75 op die winkelrakke te koop is. Johan het die administrasiekoste van kettingwinkels, die feit dat die kleinhandel sektor uiters mededingend is en uitermatige hoë pryse nie deur die verbruiker geduld sal word nie, aangevoer. Dit was nie wat die boere wou hoor nie, maar dit was die antwoord.
Dit het Manie laat terugdink aan die Mededinging s kommissie wat die markagente van knoeiery beskuldig het, maar nooit na die kleinhandelaars vingers gewys het nie. Manie wonder wanneer hulle aan die beurt gaan kom.
WILDBEMARKING OP SY BESTE
Die Summit Wildlife-groep se wildveiling tydens die Karoo-lusfees op Graaff-Reinet kon amper as ’n glansgeleentheid beskryf word – só goed was dit georganiseer en aangebied. Die veilingslokaal was stampvol kopers, verkopers en bloot nuuskieriges wat vasgenael gesit het tot die laaste van die 104 lotte. Wie sou kon dink dat wild ooit saalperde as die groot aantrekkingskrag in die Karoo sou vervang?
Die omset was wel ’n paar miljoen minder as verlede jaar, maar ’n swartwitpensbul het R1 miljoen behaal, terwyl ’n springbokram R450 000 behaal het. Nie sleg nie as jy dink hoeveel mense in dié geweste hul belegging in wild bloot as ’n lekker stokperdjie beskou.
Manie het weer besef dat een van die groot verskille tussen gewone boerderye en wildboerdery is dat laasgenoemde doelgerigte (en duur) bemarking verg. Wolboere stuur hul produkte maar mark toe – en hoop op die beste.
Dit sluit aan by Norman Adami, ’n vorige voorsitter van SABMiller, wat die vorige aand as spreker ’n paar wyshede kwytgeraak het.
Hy het in Amerika geleer om die algemene opvatting of siening
(conventional wisdom) te bevraagteken toe hy gehelp het om die sukkelende Miller-handelsmerk – wat destyds afgeskryf is as ’n mislukking – vir SAB se aandeelhouers om te draai. Só moet die wildbedryf ook die idee beveg dat die bedryf ’n borrel is wat net ’n bietjie lank neem om te bars.
Hy het boere ook aangeraai om vrede te maak met werklikhede en op eksterne faktore pleks van interne faktore te fokus. Vir die wildbedryf sou dit onder meer beteken om saam te staan en nie teenstrydige boodskappe die wêreld in te stuur nie.
Manie het ook ’n interessante Amerikaner van Kansas (’n regte Trump-man) daar ontmoet. Hy bring jagters na Namibië en Suid-Afrika – en meen ons is nog voor met die verskeidenheid van wild wat beskikbaar is. In die algemeen sien hy ’n groot toekoms vir jag ten spyte van die slegte publisiteit wat soms opduik.
Dit waai gou oor. Jagters word wel ouer, maar hul plek word deesdae ingeneem deur vroue, oud en jonk, wat tot die sport toetree. Sy vrou (in haar sestigs) het die vorige week ’n swartwitpens platgetrek – al weet sy nie presies hoe lank die bul se horings was nie.
Oor die polemiek oor die teling van wild in klein kampies het hy gesê ons moenie ons te veel daaroor bekommer nie – bly eerder net stil en bemark die goeie sy van die boerdery.
‘ ’N BLOM VIR JOU, SKAT’
Koos en sy vrou gaan na ’n konferensie oor die huwelik en verhoudings om weer ’n bietjie rigting in hul verhouding te kry. Die hoofspreker val weg in Ingels oor die belangrikheid van paartjies wat mekaar se gunsteling-dinge in die lewe moet ken.
“Eighty five per cent of men don’t know what his wife’s favourite flower is,” sê die spreker. Koos sien hy kan hier punte wen by vroulief, tik sy vrou op die skouer en fluister: “Dis mos Snowflake selfraising, nè, Skat?”