DIE TRAPPE VAN BEWERKING
Geen enkele grondbewerking is geskik vir alle wintergewasse nie, volgens onlangse proefresultate. Proewe by Moorreesburg en Riviersonderend toon dat koringopbrengste die hoogste is by zerobewerking, maar dat ’n mate van grondversteuring kanolaopbrengste bevoordeel.
Min boere in die Wes-Kaap ploeg en laat lande nog braak lê, maar tussen dié grondversteurende praktyke en zerobewerking lê praktyke wat verskillende grade van versteuring toelaat.
Die uitwerking wat die bewerkings op opbrengste het, verskil tussen gewasse en gebiede. Koringopbrengste was verlede jaar die hoogste by zerobewerking met ’n skyfplanter in langtermynproewe op die navorsingsplase Langgewens by Moorreesburg en Tygerhoek by Riviersonderend.
Dr. Johan Labuschagne is ’n spesialiswetenskaplike by die direktoraat plantwetenskappe in die Wes-Kaapse departement van landbou. In die proewe op Langgewens en Tygerhoek evalueer hy die uitwerking wat grondversteuring en wisselboustelsels in toestande van maksimum stoppelbewaring op opbrengste het.
Kanola het beter gevaar met minimumbewerking as met zerobewerking, sê Johan. “Selfs die losmaak-aksie van ’n tandplanter bevoordeel kanola.”
Hy sê die feit dat strooi by geen van die behandelings verwyder word nie, kan dalk die nadelige effek van bewerking in ’n mate temper. “Ons gaan dalk plantreste in die konvensionele behandeling verwyder om hul moontlike temper-effek uit te sluit.”
Johan se proefresultate wys konvensionele bewerking het nie noodwendig binne al die wisselboustelsels die laagste koringopbrengs gelewer nie. Die gemiddelde koringopbrengs oor die verskillende bewerkingstelsels was 2,556 t/ha, 2,301 t/ha, 2,316 t/ha en 2,251 t/ ha vir die zero-, geen-, minimum- en konvensionele bewerkings onderskeidelik.
Die koring-medics-stelsel het gemiddeld 2,560 t/ha gelewer teenoor koring in monokultuur se 2,275 t/ha. Johan sê hulle het verlede jaar weer, soos in verskeie voorafgaande jare op Langgewens, gevind dat kanola beter vaar met ’n bietjie grondversteuring. Die kanola-opbrengs met zerobewerking was 1,186 t/ha en met minimumbewerking 1,351 t/ha.
By Tygerhoek het geenbewerking die hoogste opbrengs by koring gelewer en zerobewerking die laagste. Johan sê die lae opbrengs by zerobewerking is as gevolg van vertraagde ontkieming weens lae grondvogtoestande.
Die hoogste gemiddelde opbrengs oor alle bewerkingspraktyke by Tygerhoek was 3,653 t/ha met geenbewerking, teenoor 3,332 t/ha, 3,239 t/ha en 2,758 t/ha vir onderskeidelik konvensionele, minimum- en zerobewerkingsbehandelings.
Soos op Langgewens het die behandeling Geenbewerking Zerobewerking van zerobewerking by Tygerhoek die laagste kanola-opbrengs gelewer indien dit vergelyk word met behandelings waarin ’n mate van grondversteuring plaasgevind het.
Volgens Johan wil hulle vanjaar fisiese, chemiese en biologiese data in die proewe versamel. “Die ontleding van die data sal aandui hoe die behandelings grondgehalte oor ’n tydperk van 12 jaar beïnvloed het.”
STIKSTOF
Proewe waarin die uitwerking van verskillende stikstofpeile geëvalueer word, het verlede jaar duidelik getoon hoe belangrik dit is om stikstofbemesting te beplan, sê Johan. “As gevolg van die droogte kon koring en kanola nie die ekstra stikstof van selfs baie lae peile benut en produksie verhoog nie. Die nadelige effek van te veel stikstof was by die meeste van die plekke duidelik te sien.”
Hy sê die toediening van stikstof as ’n blaarbespuiting op koring en kanola het by die meeste plekke waar redelike graanopbrengste gerealiseer het, ’n verhoging in opbrengs meegebring. Voorlopige resultate toon ook die gebruik van verskillende stikstofbronne as kopbemesting het nie ’n algehele wenner by koring of kanola opgelewer nie.
Die navorsing het sy probleme, sê Johan. “Hoewel die afgelope relatief droë seisoene belangrike inligting opgelewer het, is genoeg reën belangrik vir ons stikstofproewe. Koring of kanola moet hul hoogste moontlike biologiese potensiaal in die proewe behaal om genoeg data te kry om sinvolle afleidings te kan maak.” –