DIÉ PLANNE KANNIE BOERE ONTWIKKEL
DIE Regering se programme om die produksie by kleinboere te stimuleer het geen beduidende impak om van nuwe toetreders suksesvolle boere te maak nie. Boonop bring die staat se hulp- programme afhanklikheid mee, het die Departement van Monitering en Evaluering in die Presidensie bevind.
Die Regering het oor sy mediumtermyn-bestedingsraamwerk, wat strek vanaf 2014 tot 2019, die doelwit gestel om volhoubare grondhervorming te bereik. Dit sou tot die transformasie van die landbou bydra en voedselsekerheid versterk.
Dit is egter nou reeds duidelik dat die Regering nie eens sy mikpunt vir die oordrag van 2 miljoen ha grond teen 2019 aan voorheen benadeelde individue sal haal nie, het die Parlement se portefeuljekomitee vir landbou, bosbou en visserye verlede week gehoor.
SKIET TEKORT
Mnr. Zakhele Mdlalose, hoofsektorale kenner vir landelike ontwikkeling by die Departement van Monitering en Evaluering, sê die algehele vordering met landbou-transformasie is baie stadig. Dit behels die koop van strategies geleë grond en die toewys daarvan aan voorheen benadeelde individue om die persentasie swart grondeienaarskap te verhoog.
Teen Junie 2017 is slegs 812 307 ha of 40,6% van die mikpunt bereik om 2 miljoen ha grond teen Maart 2019 aan voorheen benadeelde individue oor te dra. Dié proses het al in 2014 begin.
441 534 ha of 44% van ’n vasgestelde 1 miljoen ha is aan kleinboere oorgedra, terwyl 100 042 ha of 50% van ’n vasgestelde 200 000 ha aan plaaswerkers en/of plaasbewoners toegestaan is.
Gegewe die swak vordering met die proses meen die departement dat die mikpunte vir 2019 nie gehaal sal word nie.
PROBLEME ONDERVIND
Redes vir die probleme wat on“Dit dervind word, blyk ’n swak verhouding tussen die Regering en die landbousektor, en ook vakante senior bestuursposte te wees.
Onsekerheid oor die oordrag en herkapitalisering van grond het ook ’n nadelige impak op die hektare grond wat deur swart boere bewerk word. Dit bedreig ook voedselsekerheid, het Mdlalose gesê.
Nog ’n groot struikelblok is die feit dat die wetsontwerp op die bewaring en ontwikkeling van landbougrond nie op die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye se jaarplan vir die boekjaar 2018-’19 voorkom nie. Mnr. Senzeni Zokwana, die Minister van Landbou, Bosbou en Visserye, wil die wetsontwerp eers in die volgende boekjaar by die Parlement indien.
“Dit sal ’n nadelige impak hê op die implementering van en ondersteuning vir grondhervorming en restitusie, asook gelyke toegang tot grond.
moet bespoedig word, want die ontwikkeling van die wetsontwerp is reeds twee jaar agterstallig.
“Dit is nie net belangrik om landbougrond van hoë gehalte te beskerm teen ander tipe gebruike nie, maar ook om te verseker dat ander wette ingestel kan word om die herverdeling van grond en restitusie, asook gelyke toegang tot grond, moontlik te maak,” het Mdlalose gesê.