Pongola-boere begin nóú al spaar vir droë seisoen
AL loop die Bivanedam in KwaZulu-Natal, wat die Pongola-gemeenskap van water voorsien, tans oor, word waterbeperkings binnekort daar ingestel.
Mnr. Johann Boonzaaier is die uitvoerende hoof van die Impalawatergebruikersvereniging (Impala), wat vir dié skema verantwoordelik is. Hy sê die dam wat oorloop, is allermins ’n teken dat die ondergemiddelde neerslag wat dié omgewing die afgelope drie jaar kry, verby is.
“Suid-Afrika ervaar al hoe meer tekens van weer- en reënvalpatroonveranderings in die volume van die neerslag én die tyd wanneer dit reën.
“Ons ervaar hierdie tekens ook by ons in Pongola,” sê hy.
Impala het die moeilike taak om die water tot voordeel van die boere en die munisipaliteit te bestuur. Vir Boonzaaier en die res van Impala se bestuur is ’n streng bestuurstyl, tesame met noukeurige dataversameling en -interpretasie, asook doeltreffende kommunikasie allerbelangrik.
Dit is die enigste manier om te verseker dat die beskikbare water so doeltreffend moontlik aangewend word en dat almal hul regmatige deel van die water kry.
STRENG BESTUUR
“Die westelike area van die Pongolarivier-opvanggebied is bekend vir reënval van 1 200 mm tot 1 500 mm per jaar. Die gemiddelde langtermynreënval in Pongola self is ongeveer 700 mm per jaar.
“Impala het van 1996 tot 2001 die Bivanedam, ’n opgaardam wat 115 miljoen m3 kan hou, in die Bivanerivier gebou. Die rivier is ’n groot sytak van die Pongolarivier. Hierdie dam het sedert 2001 volhoubare en bestendige besproeiing in Pongola versker en word sedertdien deur Impala bestuur.
“Wanneer die beskikbare statistieke van Impala beskou word, kan daar reeds aan die einde van ’n jaar potensiële probleme vir die daaropvolgende jaar bepaal word. Dié statistieke dui onder meer die gedrag van die afloopwater van die Bivane- en Pongolarivier se opvanggebied aan.”
Uit ervaring het Impala geleer dat water streng bestuur moet word. Die bestuur word op die volgende grondslag gedoen: Impala doen ’n evaluasie van die beskikbare water uit beskikbare inligting. Slegs ’n gedeelte van die toegewese water word aanvanklik aan alle verbruikers vrygelaat. Huishoudelike gebruik en gebruik deur diere geniet voorrang en Impala verseker daar is nie ’n tekort nie. Water vir gewasproduksie word gemonitor volgens die gewas (meestal suikerriet) se watergebruiksbehoefte as maatstaf deur die loop van die seisoen. Gebruikers wat meer as die maatstaf gebruik, word dan ingekort. Hoe groter die oormaat water wat gebruik is, hoe hoër is die inkorting. Dit is ’n billike wyse om die beskikbare water volgehou te verseker vir besproeiingsboere wat verstandig en spaarsamig besproei. Gebruikers wie se watervoorraad ingekort word, word uiteindelik deur omstandighede gedwing om hul bestuurspraktyke en/of infrastruktuur te hersien en aan te pas. Namate die beskikbare watersituasie verbeter of verswak, word aanpassings gedoen ten opsigte van hoe die water vrygelaat word, asook die hoeveelheid wat vrygelaat word.
MINDER REËN VAL
Boonzaaier sê die gemiddelde reënval van November tot Januarie was in normale jare 400 mm. Die gemiddelde reënval oor dieselfde periode die afgelope drie jaar was egter slegs 221 mm.
“Hoewel die dam dus nou oorloop, is die tekens duidelik dat daar nie noodwendig so ’n bestendige en verlengde afloop gaan wees as waaraan ons in die verlede gewoond was nie. Dus gaan die beskikbare water in die dam vinniger onder druk kom. Al lyk dit of ons ’n oormaat water beskikbaar het, is dit noodsaaklik om nou reeds beperkings in te stel en só voorbereid te wees vir die slegste moontlike situasie.”