Streef na goeie balans in kudde

Die eienaar van die Charolais-elitekoei streef na ’n geneties doeltreffende kudde met ’n balans tussen goeie vleiseienskappe en lae onderhoudskoste. Hy verduidelik hoe hy sy kudde bestuur.

Genetiese vordering is noodsaaklik vir enige stoetboer. ’n Mens gaan immers nie vooruit as jy stilstaan en met bulle en koeie teel wat nie nageslag voortbring wat beter as hulself is nie. Dít is die beleid van mnr. Dewald van der Merwe, eienaar van die Elitekoei wat die Charolaisras vanjaar in Landbouweekblad en SA Stamboek se Elite-platinumkoeikompetisie verteenwoordig. Die algehele wenner word op 30 April tydens die Bloemskou aangewys.

Dewald boer op die familieplaas Vlakplaas by Lichtenburg. Sy familie is sedert 1987 in die stoetveebedryf. Sy pa, Fanie, het toe met Brahmane begin teel. Later het Dewald se broer, Werner, sy eie Brahmanstoetery begin. Toe Dewald in 2011 begin boer het, het sy keuse op die Charolais geval en sy stoetery as Dubbel B Charolais geregistreer. Hy het ook ’n Brahmanstoetery, Ruby Brahmane.

Dewald het die grade B.Com. en B.Com. Hons. aan die Noordwes-Universiteit verwerf om hom as geoktrooieerde rekenmeester te bekwaam. Hy is tans die finansiële be- stuurder by Tacet Transport op Lichtenburg.

Dewald, ondervoorsitter van die Charlolais-beestelersgenootskap, het die Elitekoei, CZ 06/38, in 2014 by mnr. Willie Jacobz van Davel gekoop. Sy is nou twaalf jaar oud en het nege kalwers grootgemaak – die afgelope vier in Dewald se kudde. Haar tussenkalfperiode (TKP) is 380 dae. Ses van die nege kalwers is vir keuring aangebied en ál ses is aanvaar.

PUIK TEELWAARDES

Die Elitekoei se teelwaardes is 117 vir melk en 112 vir kalfgroei (sien die TABEL ).

In sy seleksiebeleid streef Dewald na ’n geneties doeltreffende kudde met ’n balans tussen goeie vleiseienskappe en lae onderhoudskoste. Die kudde bestaan tans uit 53 vroulike diere van drie jaar en ouer en het ’n gemiddelde TKP van 399 dae.

Die beeste word op twee plase, Vlakplaas by Lichtenburg en Gemsbokvlakte by Vryburg, bestuur. Op Vlakplaas (drakrag 5 ha/ GVE) is die helfte van die weiding aangeplante smutsvingergras en die res rooigras. Op Gemsbokvlakte (dragkrag 9 ha/GVE) is daar net natuurlike weiding bestaande uit verskeie soetveldspesies.

STRENG SELEKSIE

Dewald is besig met kuddebou en pas streng seleksie toe. Verse en bulletjies word met speentyd vir strukturele korrektheid en vleiseienskappe geëvalueer. Hul speenindekse moet aan rasstandaarde voldoen. Kalwers wat uitval, word as speenkalwers bemark.

Verse word op 12-18 maande oud vir keuring aangebied. Op twee jaar selekteer hy vir potensiële stoetbulle, wat verkoop word ná een of twee dektye in sy eie kudde.

Die vroulike diere op Vlakplaas word meestal kunsmatig met semen van buitelandse bulle geïnsemineer om die kudde se genetiese waarde te verbeter.

Hy is besig om na een dektyd oor te skakel omdat ’n dektyd van Desember tot April sy omgewing en bestuur die beste pas. Die diere kalf dan van September tot Januarie.

LEKKE EN DIEREGESONDHEID

Dewald gee in die somer ’n foslaatlek ad lib vir die beeste. Hy meng die lek 1:1 met ’n sak sout om die inname te beperk. In die winter word ’n droëveldlek voorsien om seker te maak hulle bly in ’n goeie kondisie om weer dragtig te raak. Die bulle kry dieselfde lekke en word ook die laaste vier maande voor die veilings op die veld gevoer.

Hy ent die hele kudde jaarliks teen spons-, lam- en miltsiekte in. Die beeste word kwartaalliks teen parasiete behandel.