VravirFaffa
Wat is die doeltreffendste manier om waterharpuis uit te roei? Ek boer in Richmond in die Karoo en dié bos het my vleie oorgeneem.
Waterharpuis is een van verskeie Euryops-soorte wat in Suid-Afrika voorkom. Die plante op die foto’s wat die boer van die distrik Richmond ingestuur is, lyk soos Euryops oligoglossus (=annae), waarvan die volksname waterharpuis of wildeharpuisbos is (D. Shearing & K. van Heerden, 1994, Karoo: South African Wild Flower Guide No. 6). Twee subspesies word erken, naamlik E. oligoglossus subsp. oligoglossus en E. oligoglossus subsp. racemosus.
Vanmelewe is ’n spesiale harpuisseep (hars) van plante in die genus Euryops gemaak. Van die groter soorte is met groot moeite en koste uitgekap om plek te maak vir smaakliker soorte. Die Euryops-soorte se weidingswaarde is laag weens lae smaaklikheid. Blomme word selektief bewei, maar die loof word vermy.
Waterharpuis kry die naam waarskynlik omdat dit waterryke omgewings verkies — dit verklaar waarom dit neig tot digte indringing in vleilandhabitat.
Geen onkruiddoders is vir die bestryding van waterharpuis geregistreer nie. Daar is onkruiddoders wat dit kan bekamp, maar omdat daar nie middels kragtens Wet 36 van 1947 (Wet op Misstowwe, Veevoere, Landboumiddels en Vee- middels) geregistreer is nie, mag geen persoon aanbevelings in hierdie verband maak nie.
Biologiese bestryding is nie ’n opsie nie omdat die plant nie ’n uitheemse plantsoort is wat deur ingevoerde natuurlike vyande bestry kan word nie. Die enigste oorblywende bestrydingsopsie is meganiese bekamping, wat donkiejare gelede reeds toegepas is met ’n pik en ’n graaf!
In die geval van vleilande is dit belangrik om in ag te neem dat hierdie habitat besonder gevoelig is vir oorbeweiding, spesifiek in droë streke soos die Karoo. Vleilande se grond sal neig om ’n hoë klei-inhoud te hê. Dit verhoog die grond se waterhouvermoë, wat weer vir grasse bevorderlik sal wees. Hou in gedagte dat waterharpuis dieselfde habitat verkies.
Oorbeweiding plaas die meeste druk op smaaklike plantsoorte wat mettertyd deur minder smaaklike soorte oorheers of selfs verplaas kan word. Die beweiding van vleilande moet dus met groot omsigtigheid bestuur word.
Die rehabilitasie van Karooveld, wat deur onsmaaklike bossiesoorte, soos waterharpuis, oorheers word, is stadig. Dieselfde geld plante met giftige eienskappe. Sodra onsmaaklike en/ of giftige plantsoorte in hoë digthede gevestig geraak het, kan die drakrag van veld dekades lank laag bly, al word vee en wild daaraan onttrek (Karen Esler et al. 2010, Karoo Veld Ecology
and Management, Briza-publikasies, Pretoria). Daar is min of meer drie redes vir hierdie stadige herstel van Karooveld. 1. Bossies of struiksoorte is meerjarig en kan verskeie dekades leef, wat dit moeilik maak vir ander soorte om in die nabyheid van voorgenoemdes te vestig. 2. In gevalle waar onsmaaklike soorte oorheers, sal daar swaar weidingsdruk op die smaakliker soorte wees, Gevolglik sal laasgenoemde soorte se aanwas stadig wees. 3. Die saadverspreiding van soorte wat nie aangepas is vir windverspreiding nie, is oor die algemeen stadig. Die ontkieming van sade in die Karoo is alleenlik noemenswaardig in jare met ’n bogemiddelde reënval. In droë omgewings, soos die Karoo, word veldherstel gekortwiek deur droogteweerstandige, onsmaaklike bossiesoorte en ’n tekort aan sade van smaaklike plantsoorte wat eersgenoemde soorte deur mededinging kan uitskakel (Esler et al. 2010). Daarom is duur bestuurspraktye met ’n hoë risiko, soos selektiewe chemiese (onkruiddoders) en meganiese bestrydingsmetodes (kap en sny), asook die insaai van gewenste soorte, soms die enigste opsies vir die herstel van die drakrag van die veld binne ’n kort tyd.
Grootskaalse chemiese en meganiese “skoonmaak” van ongewenste plantsoorte in droë klimaatstoestande kan egter water- en winderosie bevorder en mikrohabitatte van mikrobes, insekte en gewenste plante vernietig. Die beste praktyk sal wees om relatief klein oppervlaktes (stroke of bane) met verloop van tyd aan die drastiese bekampingspraktyke bloot te stel (Esler et al. 2010). Dr. Charlie Reinhardt is buitengewone professor in onkruidwetenskap aan die universiteite van Pretoria en Stellenbosch.