WIT MENSE ‘HET REG OP 40% VAN SA GROND’
In 1965 was daar ’n uitspraak in Wêreldhof in Den Haag. Die saak het ontstaan omdat Suid-Afrika daardie tyd om voogdyskap oor die destydse Suidwes-Afrika aansoek gedoen het. Liberië en Ethiopië het die Suid-Afrikaanse regering daarvan beskuldig dat hy hom op Afrika-stamme se grond gevestig het. Die regering het hom toe tot die Wêreldhof gewend en die saak gewen.
Die uitspraak was dat Afrika-stamme geen tradisionele reg op 40% van Suid-Afrika se grondgebied het nie, en op die oorblywende 60% van die oppervlakte is ’n warboel teenstrydighede.
Die Zoeloe, wat vandag die grootste etniese groep in Suid-Afrika is, het eers in 1815 oor die Limpoporivier Suid-Afrika binnegekom met sowat 100 000 mense. Van die Xhosas, wat die naasgrootste etniese groep is, was daar in 1857 ná die Xhosa- nasionale selfmoord 33 000 mense in die land. Die Afrika-volke het dus eenvoudig nie die getalle gehad om die hele Suid-Afrika te beset nie.
Die internasionale reg ontken dat seisoenale, nomadiese mense enige reg op grond het. Op die grootste deel van Suid-Afrika se grondgebied kan mense net ’n permanente bestaan voer met tegnologie om water te ontgin. Dus kon wit mense ook eers ’n permanente bestaan voer op die 40% tradisionele “wit grond” nadat hulle waterbronne met tegnologie daar ontgin het.
Die punt is dat wit mense die eerste permanente bestaan op 40% van die grond gevoer het. Daarom is wit mense inheems op 40% van die grond in Suid-Afrika. By die Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming kan lugfoto’s getrek word vir bewyse.
GRONDWETLIKE SAKE
Wit mense se regte kan nie ingeperk word op dié 40% nie ten spyte van artikel 25 (8) van die Grondwet (wat die staat die reg gee om hervormingsmaatreëls deur te voer om rassediskriminasie van die verlede reg te stel wat onder meer eiendom betref). Die inperking van Afrika-stamme se regte voor 1994 op die 40% van grond was in die konteks van die beskerming van ’n inheemse groep se bates, kultuur, taal, ensovoorts. Afrika-stamme het ook weerstand gebied in hul tradisionele gebiede.
Indien die Regering wit mense se regte op die 40% van grond wil inperk, moet die bepalings van artikel 9 (2) op die Afrika-stamme van toepassing wees.
Die punt is, een wet kan in verskillende gebiede verskillende kontekste hê.
Eiendomsreg word in artikel 25 van die Grondwet verskans. Eiendomsreg op die betrokke 40% van Suid-Afrika se grondgebied is onlosmaaklik deel van volkeregtelike gewoontereg van die inheemse wit mense wat die grond besit. Dié eiendomsreg, wat deel uitmaak van die volkeregtelike gewoontereg, word verskans en gerugsteun deur artikel 233 van die Grondwet (enige hof of tribunaal moet voorrang gee aan die volkeregtelike gewoontereg wanneer dit by die uitleg van wette kom).
Eiendomsreg op die 40% tradisionele wit grond word verder gerugsteun deur die vryheidsklousule in die Grondwet.
Dit is ook nie menswaardig om inheemse wit mense se tradisionele grond en werk aan uitheemse Afrika-stamme te gee en sodoende trekarbeiders van inheemse mense te maak nie. Menswaardigheid is die kern waarop die Grondwet rus.
Artikel 143 (1) van die Grondwet is duidelik daaroor dat wysigings aan die Grondwet nie onbestaanbaar mag wees met die Grondwet nie.
Dus is eiendomsreg op die 40% tradisionele wit grond in Suid-Afrika in beton gegiet indien die regte argumente op die regte tyd gebruik word.
DIE PAD VORENTOE
Die heterogene samestelling van Suid-Afrika maak dit grondwetlik onmoontlik om net een module vir grondbesit te hê. Verskillende modules moet geskep word waarin verskillende tradisionele groepe se tradisionele grond bestuur word, byvoorbeeld staatsgrond, stamgrond, stamgrond in private besit, grond in private besit en huurpag.
Artikel 143 (B) van die Grondwet maak voorsiening vir ’n tradisionele monarg. Wit mense moet eerder vroeër as later die argument voer oor hul 40% tradisionele grond in Suid-Afrika en hul inheemse reg daarop, en inheemse tradisionele leiers aanstel wat sake rakende dié grond kan behartig sodat daar kommunikasie met die Regering kan wees.
Jy kan slegs suksesvol onderhandel op ’n grondslag van bewyse, ’n eerste permanente bestaan, inheemse tradisionele reg, tradisionele grond, volkeregtelike gewoontereg en tradisionele leiers. T.C. NIEUWOUDT