FORENSIESE ONDERSOEK KOM DALK OOR MALA MALA
DIE Parlement wil ’n volskaalse forensiese ondersoek aanvra na Suid-Afrika se duurste grondeis.
Die eis vir 13 184 ha van die Mala Mala-wildreservaat langs die Krugerwildtuin in Mpumalanga is in 2013 teen R1,1 miljard toegestaan. Dit het die departement se hele restitusie-begroting vir die betrokke jaar ingesluk.
Die eis het onlangs by die portefeuljekomitee vir landelike ontwikkeling en grondhervorming onder die loep gekom toe die hoofgrondeisekommissaris, me. Nomfundo Gobodo, die verloop daarvan in fyn besonderhede uiteengesit het.
Mnr. Justice Mnguni, ANC-LP en waarnemende komiteevoorsitter, het gesê die kommissie het gefouteer deur nie die Mala Mala-eis te gebruik om die eiendomsklousule, artikel 25 van die Grondwet, te toets vir onteiening sonder vergoeding nie.
Mnguni het onderneem om die voorsitter van die komitee, me. Rosina Semenya, in te lig oor die versoek dat ’n forensiese ondersoek aangevra moet word.
Die komitee is by magte om die verantwoordelike minister, me. Maite Nkoana-Mashabane, en haar departement te vra om só ’n ondersoek te doen.
ONBEDOELDE GEVOLGE
Die verslag van die onafhanklike hoëvlakpaneel onder leiding van oudpres. Kgalema Motlanthe verwys na dié eis as ’n voorbeeld van gevalle waar administratiewe prosesse vir grondeise onbedoelde gevolge gehad het, soos dat die afhandeling van eise ad hoc, persoonlikheidsgedrewe en oop vir korrupsie was.
Die Mala Mala-eis het voortgegaan
ondanks ernstige bedenkinge oor of die groep eisers wel vir restitusie in aanmerking kom, asook die aanvanklike besluit van die destydse minister, mnr. Gugile Nkwinti, dat daar nie genoeg geld isomdieeisaftehandelnie.
Boonop het begunstigdes sedert die oorhandiging van die grond “nog nie ’n sent gesien” van die R700 000 per maand wat die vorige eienaars, die Rattray-familie, van 2014 tot einde 2015 aan die nuwe eienaars betaal het om die luukse reservaat te bestuur nie.
Mnr. Ken Robertson, DA-LP, het gesê “daar is beweringe van hier tot Kersfees” van mense wat voordeel getrek het. Hy het gevra dat ’n volledige forensiese ondersoek gelas moet word om vas te stel wat presies met die toestaan van die eis gebeur het.