STAAT WIL MINDER BETAAL VIR HERVORMINGSGROND
BESTAANDE grondwetlike bepalings sal solank gebruik word om “beperkte vergoeding” te betaal wanneer grond vir grondhervorming s doel eien des aangekoop word, het me. Maite NkoanaMashabane, Minister van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming, tydens haar begrotingsrede gesê.
Sy sê dié strategie sal gevolg word terwyl die grondwetlike hersiening s komitee die moontlikheid bekyk of die Grondwet gewysig moet word om onteiening sonder vergoeding te laat geskied.
Nkoana-Mashabane het ook bekend gemaak dat die departement sy eie bydraes sal lewer vir hierdie beleidsvoorstel wat die Parlement ondersoek.
Die departement was nog nie bereid om sy standpunt aan Landbouweekblad bekend te maak nie, want die grondwetlike hersiening s proses en konsultasie met landsburgers is nog onderweg.
Nkoana-Mashabane sê in die
najaag van radikale maatskaplike ekonomiese transformasie is die departement vasberade om te verseker dat grondeienaarskap vir mense ’n ekonomiese bate word.
3,5M. HA TERUGGEGEE
Volgens die minister is slegs 10,2% van die 82 miljoen hektaar landbougrond in Suid-Afrika sedert 1995 herverdeel.
“Dit beteken ons het nog nie daarin geslaag om die grondloosheid te herstel wat deur apartheid teweeggebring is nie.”
Daar is tot dusver 80 664 grondeise afgehandel, waarby 2,1 miljoen begunstigdes baat gevind het. Dit het die Regering R40 miljard
gekos. Dié bedrag sluit ook die geldelike vergoeding in wat uitbetaal is aan begunstigdes wat verkies het om eerder ’n kontantbedrag te aanvaar. Altesaam 3,5 miljoen hektaar grond is teruggegee.
MILJOENE VIR NASORG
As die nodige steun nie gegee word om grond tot sy volle potensiaal te ontwikkel nie, kan die waardeketting daarvan nie ontsluit word nie, het NkoanaMashabane gesê.
“In hierdie boekjaar wil ons daadwerklik geïntegreerde ontwikkeling najaag om te verseker dat toegang tot grond breër ekonomiese byvoordele lewer.”
Sy het gesê daar is sistemiese struikelblokke wat versperrings meebring vir die begunstigdes van grondhervorming se vordering.
Om die begunstigdes te help, sal hulle voorrang kry met die toekenning van waterregte, infrastruktuur sal verskaf word en die begunstigdes se toegang tot markte sal vergemaklik word.
Die departement wil 1 151 grondeise afhandel teen ’n koste van R2 miljard. Nasorg sal ook verleen word aan plase wat teruggegee is. R700 miljoen is daarvoor begroot.