PRAKTIESE STAPPE VIR BETER KOEIDOELTREFFENDHEID
Die regte praktiese stappe om koeidoeltreffendheid te verhoog, sluit onder meer goeie beweiding en rantsoene, asook die bekamping van in- en uitwendige parasiete in. Dr. Klaas-Jan Leeuw is ’n navorser oor herkouervoeding (beeste) van die Landbounavorsingsraad se Instituut vir Dierevoeding en -produksie (DVPI) by Irene. Met ’n spits-dektyd wat van Desember tot Maart duur, stel hy die volgende praktiese stappe voor:
Kry die plaas se weiding optimaal deur wisselbeweiding toe te pas, met genoeg kampe wat volgens die plaas se drakrag en totale grootvee-eenhede bepaal is. Wei die gras af tot op ’n hoogte van 15 cm en verskuif die beeste dan na ’n volgende kamp vir 4-5 weke. Die eerste kamp rus vir 4-5 weke en kan van week 6 af weer bewei word. In ’n droë tydperk moet daar 7-8 kampe met staande hooi wees om bewei te kan word.
Doseer die kudde (veral verse) teen inwendige parasiete. Bekamp bosluise (veral bloubosluise) wat koeie bloedarmoedig maak. Dit benadeel hul prestasie.
Gebruik ’n seisoengebonde lek om produksie te optimaliseer. Verskeie lekke is kommersieel beskikbaar, maar lekke wat deur kundiges saamgestel is, kan self op die plaas gemeng word. Sout word bygevoeg om lekinname te beperk sodat die beeste nie te veel lek vreet en maagwerkings kry nie. Met min sout in die lek kan dit gebeur dat die beeste net die lek wil vreet en nie wei nie, wat die boer baie geld sal kos. Té veel sout maak die lek weer onsmaaklik en dan sal die beeste té min lek vreet. ’n Voorbeeld van ’n lek wat die boer self kan meng, is die bekende Dundeelek. Vir die winter bestaan dit uit 32 sakke (50 kg) sout, 8 x 50 kg ureum, 4 x 50 kg Kimtrafos, 2 x 50 kg Dikalsium en 4 x 50 kg geel mieliemeel. Die somerlek se samestelling is: 30 x 50 kg sout, 4 x 50 kg ureum, 8 x 50 kg Kimtrafos, 2 x 50 kg Dikalsium en 2 x 50 kg geel mieliemeel.
Gee byvoeding saam met die rantsoen deur ’n lek of inspuitbare middels. Veral proteïene, yster, sink, molibdeen, koper en seleen is onontbeerlik en maak ovulasie by koeie moontlik. Gee die koeie ook ’n inspuiting met vitamien A, D en E, veral van Julie tot September as die vlak van betakaroteen (’n voorloper van vitamien A) in die diere se lewers laer raak. Gesels met ’n veearts daaroor.