HOOP VIR SA, VRA THULI
DIE bevordering van maatskaplike geregtigheid is die antwoord om ’n kultuur van hoop in Suid-Afrika te vestig en korrupsie te beveg.
Adv. Thuli Madonsela, voormalige Openbare Beskermer, sê ’n kultuur van hoop moet bó die van vrees verkies word om korrupsie, swak regering, ongelykheid en armoede te beveg.
Sy het op die 39ste jaarkongres van die Oranjerivier-landbou-unie (ORLU) op Upington ’n beroep op alle Suid-Afrikaners gedoen om saam te werk ter wille van ’n beter samelewing.
“Daar is ’n wanbalans tussen die beleid waarvolgens armoede oor 12 jaar, teen 2030, in Suid-Afrika uitgewis moes wees en die politieke uitvoering daarvan,” sê sy. “Inteendeel, volgens Statistieke Suid-Afrika vererger die probleem.”
Haar wens vir die georganiseerde landbougemeenskap is dat hoop onder sy lede bevorder word, veral ten opsigte van die grondkwessie. Dié kwessie kan met ’n benadering van samewerking en bemiddeling verbeter word en ook met die wete dat dit nie so “lewensbedreigend” is soos wat dit voorkom nie.
“Daar is projekte wat deur verskeie instansies sonder staatshulp aangepak word. Ons sal sulke modelle moet oorweeg, asook maniere hoe om die projekte te bespoedig,” sê sy. “Met die huidige werkloosheidskoers van sowat 30% en die groter invloed van ’n digitale wêreld wat minder formele werkgeleendhede meebring, moet mense in staat gestel word om vir hulself werk te kan skep. Kom ons belê in geleenthede vir die mense wat hul eie heil uitwerk.”
LANDBOU ‘IS SLAANSAK VIR POLITICI’
Mnr. Wiaan van Rensburg, voorsitter van die ORLU, sê die landboubedryf bly ’n maklike slaansak vir politici in die heersende politieke onsekerheid in Suid-Afrika.
Hy het in sy voorsittersrede op die ORLU se kongres verwys na die sukses van 13 projekte vir swart ekonomiese bemagtigings in sy streek wat 2 261 ha behels waarop onder meer rosyne, sitrus, tafel- en wyndruiwe verbou word. Volgens hom sal 6 518 mense daardeur bemagtig word sodra die projekte in volle produksie kom.
Van Rensburg het egter sy kom- mer uitgespreek oor die verval van dienslewering deur munisipaliteite. “Die landbou bly ’n maklike slaansak. Ons is egter besig om ons beeld uit te bou, wat reeds konstruktiewe optrede tot gevolg gehad het.”
Met verwysing na die rosynproduksie van die Oranjeriviergebied, verloop vanjaar se seisoen goed danksy nuwe kultivars en uitbreidings. Die versterking van die rand het egter meegebring dat ’n laer inkomste uit uitvoer na die buiteland verdien is.
Volgens hom was die algemene gehalte van die Benede-Oranjeriviergebied se druiwe-oes van sowat 94 000 ton goed en groter volumes goeie wyn sal gemaak kan word.
Volgens Van Rensburg was die opbrengs van die gebied se tafeldruifoes 30% tot 35% laer as die geskatte oes.
WATER
“Suid-Afrikaners moet besef daar sal nooit meer genoeg water beskikbaar wees om te mors nie,” het mnr. Johannes Möller, voormalige voorsitter van Agri SA, gesê.
“Ons het gewoond geraak aan water van puik gehalte wat oor die algemeen nie beperk was nie. Sedert die onlangse droogte en die waternood in die Wes-Kaap besef ons die watervoorraad sal nooit
weer op die vlak wees dat dit vermors mag word nie,” sê hy.
Volgens Möller is groot opgaardamme, soos die Gariep- en die Van der Kloofdam, nou weer vol, wat ’n waterkrisis ten opsigte van volume oor die volgende twee jaar in die Benede-Oranjeriviergebied afweer. Die skoonspoel van die standhoudende riviere beteken ook laer pH-vlakke en besoedeling.
“Die afgelope winter, toe die watervloeivlakke laer was, is pH-vlakke van 8,5 tot 9 in die Oranjerivier ondervind,” sê hy. Nog ’n bron van kommer is die waterbestuur van die Oranjerivier tussen Kakamas/Augrabies en Oranjemund aan die Weskus as die rivier ophou vloei. “Dit mag nie gebeur nie omdat die riviermonding ’n wêreld-erfenisgebied is.”
Mnr. Nicol Jansen, ondervoorsitter van Agri Noord-Kaap, sê die eensydige optrede van die Departement van Waterwese om die oordrag van waterregte van individuele grondgebruikers te herroep, het wye reperkussies vir die waarde van besproeiingsgrond. “Die woordspeling wat die departement tans gebruik, is dat water slegs ’n gebruiksreg is, teenoor ’n reg op besproeiingswater soos dit vroeër toegeken is. Dit beteken ’n verandering van waterregte,” sê Jansen. “Dit is vir ons ’n groot bekommernis.”
Die kwessie oor waterregte sal deur Agri Noord-Kaap na Agri SA verwys word.