Puik groenteverbouing: Flinke oplossings vir sand, wind, plae en diefstal!
Met jou mark op jou voorstoep kan Philippi in die Stad Kaapstad na die ideale plek lyk om te boer. Probleme soos wind, insekte, arm grond en uitgeslape diewe wat snags oeste en infrastruktuur kom “oes”, toets egter elke aspek van boer wees. Die heel nuutste kultivars is die lewensaar van dié boerdery.
Met ’n kanniedood-ingesteldheid wat aanhou soek na oplossings vir probleme is mnr. Ian Grummbacher van Dew Fresh een van die voorkeurprodusente van verwerkte en verpakte fyntuingroente vir bykans ál die kettingwinkelgroepe in Kaapstad.
Sy boerderygrond, soos die meeste ander in Philippi, is pure duinesand. Insekdruk is heeljaar hoog vanweë die gematigde klimaat. Die wind het aan die Kaap van Storms sy naam gegee, en veroorsaak ook probleme. Boonop is daar druk van owerhede om die landbougrond in Philippi te hersoneer om omliggende woon- en nywerheidsgebiede uit te brei.
Vanweë die omliggende woongebiede, waar armoede hoogty vier, is misdaad ’n reuseprobleem.
Ten spyte van hierdie struikelblokke is die voordele wat Philippi as boerdery-omgewing inhou, oortuigend genoeg en behaal boere, soos Ian, baie sukses met groente.
BEGIN BY DIE GROND
Ian se sukses begin by die grond. “Ons boer op duinesand. Dis so erg dat ons bykans enige onsuiwerhede met ’n vier uur lange besproeiing sou kon uitwas,” sê Ian.
Hy doen egter eindelose moeite om die sand meer voedingswaarde te gee. In ’n 25-25-50-verhouding meng Ian hoendermis,
perdemis van die Kenilworth-resiesbaan en deels ontbinde boombas van die Knysna-woud af. Hy strooi jaarliks ’n halfgekomposteerde mengsel van dié drie grondstowwe teen 30 m3 per ha op die landerye uit.
Dié praktyk is die begin van Ian se geïntegreerde strategie. “Ons sal nooit organies kan boer nie. Daarvoor is die siekte- en plaagdruk te hoog. Maar ons lewer ons produkte regstreeks aan die supermarkte, wat beteken ons moet gehoor gee aan die streng minimum vereistes van hul bemarkingsprogramme, soos Farming for the Future van Woolworths. Ons doen dus ongelooflik baie moeite om deurgaans ons boerdery so presies en gesond moontlik te bestuur sodat ons nie onkant gevang word en dan drastiese stappe moet doen net om ’n oes te verseker nie.”
Met die komposmengsel wil Ian die waterhouvermoë van die grond verhoog sodat die kans op droogtestres by sy groente verlaag word. Hy probeer ook ’n meer diverse grondlewe skep om plaag- en siektedruk te verlaag.
Die voedingswaardevoordeel wat die organiese materiaal in die grond bring, is ’n welkome bonus omdat dit vir Ian basies onmoontlik sal wees om die organiese inhoud van die duinesand met sy vinnige dreinering, op te bou.
KAAP VAN STORMS
Die Kaapse wind is enige saailing se achilleshiel. Om die wind die hoof te bied, is 1,2 m hoë skadunetheinings ongeveer 50 m uit mekaar dwars met die heersende windrigting gespan vir beskerming. Dit help baie, maar is steeds nie goed genoeg na Ian se sin nie.
“Jong plantjies is baie gevoelig, en as die wind waai soos hy net hier op die Kaapse Vlakte kan waai, kan jy erge skade ly. As ons dit kan regkry om sterker plantjies te kweek, die herplant-skok te verminder en die saailinge vinniger uit die blokke kan kry, sal ons ons risiko aansienlik verminder.”
Ian het ’n aandeel in ’n kwekery bekom. In hierdie vennootskap word die nuutste tegnologie uit Nederland ingevoer. Turf word in grootmaatblokke uit Nederland ingevoer en in die kwekery fyngemaal. ’n Biologiese gom, ook uit Nederland, word gebruik om klein kweekblokkies te maak.
Groentesaad wat tydens die vervaardigingsproses in die blokkies geplaas word, ontkiem en groei baie vinniger en kan tot twee weke gouer as tradisionele kweekmetodes ’n saailing oplewer wat plantgereed is.
Hierdie blokkies kan met ’n masjien geplant word sonder dat dit deur mense gehanteer word, wat die kans op besmetting verlaag. Die plantjies se herplant-skok is baie laer en die groeitydperk word met tot ’n week verkort. Die plantestand is elke keer naby aan 100%.
BENUT GROND DRIEVOUDIG
Ian plant nie ’n enkele saailing as daar nie ’n kontrak vir daardie saailing is nie. “Dit is ’n logistieke nagmerrie. Ons boerdery begin by die vasstelling van ’n leweringskontrak by ’n supermark. Van daar word die plantdatum bepaal en die tyd van die jaar word in ag geneem om die groeitydperk te bepaal. Dan word die plantdatum bepaal en die bestelling word by die kwekery geplaas.
“Vir ons om suksesvol te boer, moet ons egter die hele 150 ha drie maal per jaar vol plant. Ons moet dus fyn boekhou van hoeveel hektaar op elke tydstip beplant is en seker maak dat ons nie te min bestellings vir ’n sekere tyd het nie, maar ook dat ons nie onsself tot meer produksie verbind het as waarvoor ons die vermoë het nie. Dit is ’n fyn kuns.”
VERSPREI RISIKO, BEKOMKUNDIGHEID
In Philippi is weinig van die boerdery-eenhede groter as 100 ha, en almal is hoogs gespesialiseerd. “Dit is die enigste manier om hier winsgewend te boer. Jy moet spesialiseer in een of twee produklyne en jy moet die beste wees en jou hulpbronne so doeltreffend moontlik aanwend om te oorleef,” sê Ian.
Een van die vernaamste produklyne van De w Fresh, die groente verpakkings-en-verwerking s maatskappy waarin Ian saam met twee ander vennote belê het, is babaspinasie. Dit maak ongeveer 20% van die onderneming se produksie uit en selfs ’n groter deel van die omset.
Om die klimaat-, siekte- en plaagrisiko te versprei, plant Ian nooit ’n volledige bestelling op ’n enkele perseel nie, maar
deel aanplantings in twee op, wat verdere administratiewe en logistieke eise stel. Om seker te maak dat die babaspinasie so goed moontlik verbou word, het Ian met mnr. Callie Wolfaardt van die Verdura Terra-boerdery ’n vennootskap gesluit. Callie boer slegs met babaspinasie en besit ook die InteliGro-agentskap in Philippi.
Volgens Callie, wat op ’n druiweplaas in die Agter-Paarl grootgeword het, is daar nie ’n ander gewas wat soveel bestuur nodig het soos babaspinasie nie.
“Vrydag kon jou spinasie nog mooi gelyk het, maar as jy eers weer Maandag daar kom, het die ertjieblaarmyner die hele land vernietig en moet jy dit inploeg. Donsige skimmel is net so ’n groot probleem. As jy dit op ’n enkele spinasieblaar gewaar, is jy klaar te laat. Daarom gebruik ons die voorste kultivars wat weerstand teen donsige skimmel het.
“Die spinasie is ook uiters gevoelig vir te veel hitte of te veel koue of te nat of te droë toestande. Plant jy dit te dig, raak dit nie groot genoeg nie, en plant jy dit te yl, raak dit oneweredig groot.
“Daar is ’n honderd dinge wat verkeerd kan gaan, en met die babaspinasie is dit reg of weg, want die varsproduktemark soek nie babaspinasie nie. As dit nie perfek is nie, wil die supermarkte dit eenvoudig nie hê nie. Jy moet dus daagliks by elke land uitkom en voorkomend alle siektes en plae bekamp,” vertel Callie.
“Ons ken nie iets soos’ n vasgestelde besproeiing skedule of’ n elektroniese tensiometer nie. Ons grawe daagliks op talle plekke met die hand tot 150 mm diep in die grond,
want dis waar die spinasie se wortels leef.
“Dit bly ’n leerskool, maar die voordeel is dat ons elke 90-120 dae ’n kans kry om ons kennis toe te pas, maar ook om nuwe lesse te leer.”
GOEIE VENNOTE
Vir Ian is dit belangrik om homself nie af te sonder in sy besigheid nie, maar hy besin goed voor hy ’n vennootskap sluit. “Dit is belangrik dat jy en jou vennote dieselfde visie en waardestelsel het, maar dat julle elkeen jul eie stel vaardighede en waarde na die vennootskap bring en dit met volkome vertroue in die vennootskap toepas.”
Een van die aspekte wat die meeste eise
aan hulle stel, is om deurlopend kultivars in die hande te kry wat die beste in die omgewing aanpas, soos met die babaspinasie.
“Ons beproef gereeld nuwe kultivars saam met die saadmaatskappye. Ons stel die infrastruktuur, kundigheid en produksiemiddele beskikbaar met die ooreenkoms dat ons die eerste reg op die kultivars het. Dit is ’n lonende vennootskap,” sê Ian.
Die struikelblokke van boer in Philippi het Ian gedwing om hierdie soort oplossings te soek. Dit loop uit op ’n wen-wen-situasie vir almal wat betrokke is.