Vra vir Faffa
Ek woon in die distrik Hartbeespoortdam. Hiasinte is ’n epidemie en in groot maat beskikbaar. Ek het 25 speenkalwers. In watter mate kan ek hiasinte as voer gebruik? Ek wil dit uitdroog en maal. Ek woon self langs die Hartbeespoortdam en sien daagliks, met groot teleurstelling, hoe die dam deur die hiasinte oorgeneem word. Dit sou wonderlik wees as ’n veevoer van goeie gehalte uit die hiasinte vervaardig kon word, maar ongelukkig is dit nie die geval nie.
Ek het gaan oplees en kortliks die volgende gevind: ■Die droë materiaal inhoud van vars hiasinte i slaag (<10%). Gevolglik moet groot hoeveelhede gevoer word vir’ n klein droë materiaal inname. Andersins moet die vars hiasinte gedroog word, wat te duur sal wees. ■ Hiasinte is onsmaaklik en dit onderdruk die inname van droëmateriaal verder. ■ Hiasinte bevat baie proteïen. Blare bevat 2030% proteïen en die totale plant van 10% tot 20% op’ n droë materiaal grondslag. ■ Die samestelling van hiasinte wissel aansienlik ten opsigte van minerale inhoud. Dit word grotendeels beïnvloed deur die gehalte van die water waarop dit groei. ■ Hiasinte bevat dikwels metale, soos lood, en kan ander skadelike middels bevat waarmee die water besoedel is. Dit kan toksies wees. ■ Hiasinte se verteerbaarheid is betreklik laag, tussen 47% en 55%. ■ Hiasinte is onsmaaklik, maar ’n redelike inname word verkry waar hiasinte met sowat 20% melassestroop gemeng is. ■ Hiasinte kan gebruik word om kuilvoer van ’n redelike gehalte te maak deur die hiasinte in te kuil met strooi, melasse en ureum. ■ Daar is gevalle waar vars hiasinte aan beeste gevoer is met ’n aanvulling. My voorstel is dat jy met die hiasinte eksperimenteer. Voer dit teen 6 kg tot 10 kg per bees per dag (dus ongeveer 600 g tot 1 000 g droog) plus weiding en/of hooi plus ’n produksielek.
Daar is projekte aan die gang om die hiasinte te verwyder. Die oogmerk is om kompos en brikette daarvan te vervaardig. Mnr. Ulrich Müller is tegniese bestuurder by Voermol,