TAAI NUWE KONTRAKTE VIR INMAAKPRODUSENTE
BOERE wat perskes, pere en appelkose vir inmaak lewer, gaan vir die eerste keer in jare net ’n jaarkontrak vir die volgende oes kry, sê mnr. Wiehahn Victor, bestuurder van die Inmaakprodusentevereniging (IPV).
“Inmaakprodusente sal in die komende jaar moet balanseer, herrangskik en planne maak,” het hy op die vereniging se jaarvergadering op Worcester gesê.
In die kontrak, wat nog gefinaliseer moet word, is daar “redelike sekerheid” dat die situasie ten opsigte van appelkose en pere soortgelyk aan die ou langtermynkontrak gaan wees.
In die geval van perskes gaan die verwerkers Langeberg en Ashton Foods (LAF) die tonnemate wat hulle gaan inneem, verminder.
“Dit kan beteken dat 10 000 ton tot 15 000 ton perskes nie by die kontrak ingesluit is nie. Gradering ten opsigte van vruggrootte sal baie strenger toegepas word.
“Ons weet ook nog nie hoe die betaling sal wees nie, maar ons gaan vermoedelik R400 tot R900 per ton minder vir perskes kry,” sê Victor.
20 JAAR
Victor sê die langtermynkontrak was ’n hernubare (rolling) kontrak oor 20 jaar wat bepaal het dat enige van die partye uit die kontrak kan tree op voorwaarde dat hulle drie jaar voor die tyd kennis gee. “Die verwerkers het gesê hulle wil ’n nuwe kontrak hê. Ons het twee jaar lank onderhandel, maar kon nie tot ’n vergelyk kom nie. Hulle sê hulle het nie ’n mandaat van hul hoofkantoor om ’n nuwe langtermynkontrak te sluit nie.”
Die IPV onderhandel steeds oor ’n langtermynkontrak omdat sy produk ’n langtermynproduk is wat nie net aan- en afgeskakel kan word nie, sê Victor.
In sy voorsittersrede het mnr. Anthony Dicey gesê die vereniging se rol word soms geringgeskat omdat mense dikwels nie weet wat hy doen nie. “Ek dink ons sou slegter daaraan toe gewees het sonder die IPV. Ons het jare se ondervinding en begrip vir die bedryf en is op plase om te bly. In die fabrieke wissel die werk baie en word ’n suiwer besigheidsbenadering gevolg.”
Dicey sê die vereniging het die beste kundigheid om graderingsregulasies of minimum residuvlakke van landbouchemiese middels in vrugte te bestuur.
Volgens Dicey veroorsaak die opskorting van die langtermynleweringskontrak groot rimpelings.
Hy het gewaarsku dat die bedryf dit nie kan bekostig dat ontledings één oorskryding van minimum residuvlakke aan die lig bring nie.
“Dit help nie jy spog met jou spuitprogram by jou buurman om die braaivleisvuur nie. As hulle daardie blik in Japan oopmaak en iets kry wat hulle nie wil sien nie, maak jy ons hele bedryf toe. Ons kan nie bekostig om dit te doen nie. Maak seker julle volg die spuitstofaanbevelings tot in die fynste besonderhede.”
VERWERKERS LY
Dit gaan nie juis beter met vrugteverwerkers nie. Volgens die JSE se nuusdiens (Sens) toon Tiger Brands, wat die betrokke inmaakgroep besit, se syfers vir die halfjaar tot 31 Maart dat dié afdeling die maatskappy se syfers kwaai beïnvloed het.
Weens ’n gedempte vraag na ingemaakte vrugte en die druk van mededingende pryse het die LAF se inkomste met 23% gedaal tot R639 miljoen.
Die uitgerekte droogte in die Wes-Kaap het boonop die gehalte en beskikbaarheid van vrugte benadeel. Al hierdie faktore het daartoe bygedra dat die LAF in dié tydperk ’n bedryfsverlies van R72 miljoen gely het.