‘GEEN VREEDSAME TOEKOMS VIR SA SONDER GRONDHERVORMING’
SUID-AFRIKA kan nie na ’n vreedsame toekoms uitsien indien die grond nie teruggegee word aan diegene van wie dit tydens kolonialisme sonder vergoeding afgeneem is nie. Dít was deel van mnr. Mike Mlengana, direkteur-generaal van die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye, se boodskap op die tweejaarlikse kongres van die landbousakekamer Agbiz onlangs in Port Elizabeth.
Dit was voor hy verlede week vir ’n tweede keer deur mnr. Senzeni Zokwana, die Minister van Landbou, Bosbou en Visserye, geskors is. (Sien bl. 14.)
“Wanneer ons tans daaroor debatteer, is almal ontsteld, maar ons moet onthou mense is van hul grond afgedwing deur spesifiek wette daarvoor te skep.”
Hy sê die regte koers sal vorentoe ingeslaan moet word. “Soos pres. Cyril Rhamaphosa in sy staatsrede genoem het, ons moenie voedselproduksie vernietig en die landbou en die ekonomie seermaak nie.”
Hy het verder ’n hand van vriendskap aan afgevaardigdes by die kongres uitgereik: “Ek is hier om my hand namens die Regering uit te steek en as amptenaar van die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye. Neem asseblief deel aan die proses om die landbousektor vorentoe te neem; ons kan dit nie alleen doen nie.
“Die verhoudings tussen private maatskappye en die Regering is noodsaaklik vir inklusiewe ekonomiese groei en spesifiek voedselsekerheid. En die private sektor speel ’n belangrike rol om die pad vorentoe gelyk te maak om landbouproduksie en voedselsekerheid te verbeter.”
Hy meen die Regering, en spesifiek die Departement van Handel en Nywerheid, het nog nie genoeg met die private sektor saamgewerk om die groei in landbou-ondernemings te verbeter nie.
KLEM OP BESIGHEDE
Mlengana sê meer klem moet op landboubesighede in Suid-Afrika geplaas word en nie slegs op die primêre produksie nie, want dít is waar waarde tot landbouprodukte toegevoeg word.
Hy sê die Regering sal aanhou om in die ontwikkeling van klein ondernemings te belê en moedig groot besighede aan om dieselfde te doen. Verder erken hy dit is belangrik om aan inklusiewe verhoudings te werk en dat die ervaring en vaardighede van wit, kommersiële boere erken word.
Volgens dr. John Purchase, uitvoerende hoof van Agbiz, is daar tans ernstige probleme in die landbouwaardeketting omdat die verbintenis met die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye nie op standaard is nie. Dít is die gevolg van verskeie probleme binne dié departement, asook in die Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming.
Mlengana is oop en eerlik oor die probleme wat die Departement van Landbou, Bosbou en Visserye tans ervaar.
“Die grootste probleme is kennis en om ’n betekenisvolle impak op die sektor te hê. Daar is verskeie struikelblokke wat die landbou verhinder om te groei. Beleidsvlakke is kommerwekkend en dit lei tot ’n tekort aan vertroue in landboubesighede en ’n tekort aan belangstelling om beleggers in die sektor te kry.”
—