DOEN DIÉ OEFENING
As ’n boer die alternatiewe oorweeg het en oortuig is dat ontsouting van brak boorgatwater die oplossing is, is daar ’n klomp vrae wat beantwoord moet word, sê prof. André Burger van die departement prosesingenieurswese aan die Universiteit Stellenbosch.
Verskeie vrae kan help om die vereistes vir ontsoutingstegnologie te verstaan: Waarvoor wil jy die ontsoute water gebruik? Hoe skoon moet die water wees? Hoeveel water het jy nodig en hoe konstant moet dit verskaf word? Kan die bykomende kapitaal- en bedryfskoste geregverdig word, en sal jy steeds jou produkte winsgewend kan verkoop? André sê of die water net vir veesuipings beoog word of vir groot
besproeiingsvolumes, gaan ’n reuseverskil maak aan die motivering vir ontsouting. Lewer die boorgat genoeg water? Is dit standhoudend? Hoe diep is die gat en hoe ver is dit van die waterverbruikspunt af? Hoe brak is die water? Hoeveel van die brak water kan herwin word as vars water en watter behandeling is vooraf nodig? Dit kan net bepaal word deur die water te laat ontleed omdat geen betroubare professionele ingenieur ’n ontsoutingsaanleg gaan bou sonder sulke inligting nie. “As ’n goeie waterontleding beskikbaar is, kan iemand wat ontsouting en waterchemie verstaan, bepaal watter behandeling vooraf gedoen moet word, hoeveel druk nodig is, hoeveel water herwin kan word, ensovoorts.”
Hoeveel energie is nodig? Watter energiebron is beskikbaar en teen watter koste? Dis deesdae nie meer moeilik om sonkrag te installeer nie, maar dit kos natuurlik geld en moet reg gedoen word. Wat doen jy met die konsentraatstroom wat agterbly? As dit baie klein volumes is, pla dit dalk nie so veel nie, maar vir groter volumes kan verdampingsdamme nodig wees wat amper soveel as die ontsoutingsaanleg kan kos. Na gelang van die grootte van die ontsoutingstelsel, kan dit ook nodig wees om ’n omgewingsimpakstudie te laat doen. Die Departement van Water en Sanitasie kan ook streng (en duur) spesifikasies voorskryf vir die belyning en bestuur van ’n verdampingsdam, sê André.