Willemse: Lig in tonnel vir koringpryse

’n Verwagte kleiner internasionale koringoes en die verswakkende rand kan vanjaar ’n beter koringprys as verlede jaar meebring. Daar is egter talle faktore wat onsekerheid skep.

Luidens die Nasionale Oesskattingskomitee se verslag oor voorlopige plantvoornemens beoog boere om 500 500 hektaar koring aan te plant, teenoor 491 600 hektaar verlede jaar. Die Wes-Kaap bly die grootse droëlandkoringproduksiegebied met verwagte aanplantings van 320 000 hektaar vanjaar.

Boere het reeds geplant of is besig om te plant met taamlik goeie reën wat in die provinsie geval het. Verlede jaar het boere wat koring op droëland in die Wes-Kaap verbou het, swaar verliese weens die droogte gely. ’n Oes van sowat 600 000 ton is behaal, teenoor die vorige jaar se goeie oes van 1,1 miljoen ton.

Boere het vanjaar ’n goeie oes nodig om verliese te probeer inhaal. Anders as met ander graan is Suid-Afrika ’n groot netto invoerder van koring. Plaaslike pryse weerspieël invoerpryse, ongeag die oesgrootte.

Internasionaal is die verwagting dat die koringvoorraad effens gaan daal en dat pryse in dollarwaarde sowat 6% hoër kan wees as verlede jaar. Die groot risiko is die toenemende spanning tussen Amerika en China oor handelskwessies, veral die groter wordende moontlikheid van handelsontwrigtende hoër invoertariewe. Hoewel China nie juis ’n koringinvoerder is nie, het Amerikaanse sojaboon- en mieliepryse in die derde week van Junie skerp gedaal. Dit het ook begin om Amerikaanse koringpryse – teen die verwagting in – af te druk. Dit kan ’n uitwerking op Suid-Afrikaanse pryse en die aanpassing van die invoertarief hê.

Die markte is tans erg senuagtig. Hoewel die koringprys op Safex gestyg het vanweë die swakker rand en stygende internasionale pryse, word die invoertarief verlaag. Die tarief het op 21 Junie op R437,20/ton gestaan, maar moet volgens die formule vanweë stygende dollarpryse binnekort verder verlaag word tot R281,74/ton.

Dit bly vir ’n boer raadsaam om ’n bemarkingstrategie te volg wat prysdalings beperk. Daar is vandag ’n verskeidenheid afgeleide instrumente op Safex beskikbaar. Dit kan in kombinasie gebruik word om pryse te stabili-

seer en veral dalings teen te werk. Jy hoef nie reeds ’n fisieke oes op die land te hê om van die prysverskansingsinstrumente gebruik te maak nie. Anders as by mielies bly die koringprys naby die invoerprys, maar dit wissel ook en kan vanaf die huidige vlakke daal.

INTERNASIONALE POSISIE

Die verwagting is dat die internasionale koringoes in 2018-’19 sowat 2% laer gaan wees op 743 miljoen ton, terwyl verbruik na verwagting effens sal toeneem tot 748 miljoen ton. Daar kan dus ’n klein daling in die wêreldvoorraad verwag word. Die effense daling in die voorraad kan die pryse stut. Die wêreldvoorraad en prysverloop word in GRAFIEK 1 getoon.

Die effense daling is hoofsaaklik weens ’n verwagte kleiner oes in die Russiese Federasie. Die oes sal na verwagting 14% kleiner wees op 73 miljoen ton weens effens laer opbrengste en kleiner aanplantings.

Rusland is nou die wêreld se grootste uitvoerder van koring (groter as Amerika). Rusland sal na verwagting 22% van die wêreld se uitvoerkoring lewer, naamlik sowat 35 miljoen ton. Daarteenoor is Amerika se uitvoer voortdurend aan die krimp namate Amerikaanse boere wegbeweeg van koring na ander gewasse.

Amerika se koringuitvoer in 2018-’19 word op 26 miljoen ton geraam. Suid-Afrika voer die meeste van sy koring vanaf die Oosbloklande in. Die land het in die 2018-bemarkingsjaar slegs 80 215 ton uit Amerika ingevoer uit die totaal van 1,43 miljoen ton, dus slegs 5,5%. Die invoer is ook nie noodwendig Amerikaanse harde rooi winterkoring, waarop Suid-Afrika se invoertariefformule gegrond word, nie. Koring uit die Oosbloklande is van ’n laer gehalte as harde rooi winterkoring en is ook aansienlik goedkoper.

Hoewel die invoertarief dus aan die prys van Amerikaanse harde rooi winterkoring gekoppel is, is dit baie duur koring van goeie gehalte waarvan Suid-Afrika baie min invoer.

Die prysbeweging van Amerikaanse koring stem ook nie noodwendig ooreen met dié van Oos-Europa nie. Daarom kan ’n mens nie die invoerpariteit van Amerikaanse koring (met die invoertarief) vergelyk met die invoerprys van goedkoper koring uit byvoorbeeld Argentinië en Oos-Europa nie. Suid-Afrika se koringprys volg grootliks die internasionale prys waar die invoertariefformule die bedryf teen dalende internasionale pryse beskerm.

PLAASLIKE PRYSE EN INVOERTARIEF

GRAFIEK2 toon die verloop van die invoertarief met sy aanpassings, asook die Safex-prys en Argentynse invoerprys (met die invoertarief), met Randfontein as basis. Die grafiek toon die taamlik noue verband tussen Argentynse en Safex-pryse.

Daar kan ook gesien word hoe Safex-pryse hoër geneig het (namate wêreldpryse styg en die rand verswak), ten spyte van die dalende invoertarief. Die aansienlike verswakking van die rand die afgelope paar weke het

meegehelp dat Safex-pryse begin styg het en het die dalende tariefbedrag uitgekanselleer ( GRAFIEK 3 ).

Daar is dus twee belangrike aandrywers wat tans ten gunste van stygende randpryse werk. Die eerste is die effense daling in internasionale koringproduksie wat die dollarprys in 2018-’19 na verwagting op ’n effens beter vlak as in 2017-’18 sal hou. Dit beteken die invoertariefbedrag sal daal namate die internasionale prys styg.

Die ander faktor is die verswakkende rand, wat invoerpryse laat styg. Die groot vraag is hoeveel die rand nog kan verswak. Die grootste invloed is tans die versterkende Amerikaanse dollar vanweë dié land se stygende rentekoers, wat dit vir internasionale beleggers aantreklik maak om geld daar te belê. Dit is nie net Suid-Afrika wat swaarkry nie. Die meeste ontluikende lande sukkel. Argentinië het byvoorbeeld sy rentekoerse tot 40% verhoog in ’n poging om die skerp uitvloei van kapitaal en die verswakking van sy geldeenheid te probeer stuit. Dit wil voorkom of die rand nog ’n tyd lank gaan swak bly.

DALENDE AANPLANTINGS

Suid-Afrika se koringoes kan vanjaar sowat 1,7 miljoen ton beloop, teenoor 1,52 miljoen ton verlede jaar ( GRAFIEK 4 ). Bykans ’n miljoen ton van die geraamde oes word hoofsaaklik onder besproeiing buite die WesKaap verbou.

Die land bly dus ’n netto invoerder van koring, soos gesien kan word met die groter wordende gaping tussen verbruik en plaaslike produksie. Vanjaar moet sowat 1,8 miljoen ton koring ingevoer word. Indien die nuwe oes normaal is, sal Suid-Afrika steeds sowat 1,6 miljoen ton koring ter waarde van sowat R6 miljard rand moet invoer.

Die dilemma vir plaaslike koringboere is dat boere in veral Oos-Europa op droëland beter opbrengste behaal as in Suid-Afrika. Daar is opbrengste van 5-6 ton per hektaar nie ongehoord nie, teenoor droëlandopbrengste van 2,5-3 ton per hektaar in Suid-Afrika.

Suid-Afrikaanse boere sal dus voortdurend met boere in ander lande moet meeding. Dit gaan pryse onder druk hou, gegewe die huidige prysmeganisme en invoertariefberekening. Koringboere met lande met ’n laer opbrengspotensiaal gaan onder druk bly.