Weer: Is ’n nuwe El Niño op pad?
IN wat as uitsonderlike weersomstandighede in Suid-Afrika beskryf word, het reën en hael verlede week oor dele van die binneland voorgekom.
Die buitengewone hael, wat wyd voorgekom het, is veroorsaak deur vog wat vanaf die Indiese Oseaan oor Mosambiek en Zimbabwe beweeg en in kontak met die koue toestande gekom het, sê mnr. Johan van den Berg, klimatoloog van Santam Landbou.
El Niño-toestande oor die Stille Oseaan gaan gewoonlik gepaard met ondernormale reënval in Suid-Afrika se somerreëngebiede. Die strawwe droogte van 2015-’16 het saamgeval met ’n besonder erge El Niño.
“Die hael wat in die winter oor die somerreënstreek voorkom, is gewoonlik nie so hard soos wanneer weerstelsels in die somer oor die binneland van Afrika inbeweeg en hael veroorsaak nie,” sê hy.
“Dis gewoonlik nie baie groot korrels nie. Die korrels wip ook nie soos in die somer nie.”
Mnr. Martin Jordaan van die plaas Drie Doorns net buite Bothaville in die Vrystaat sê die hael en die 18 mm reën wat verlede Maandag geval het terwyl hulle besig was om te stroop, is uitsonderlik. “Dit gebeur baie min dat dit in Julie by ons reën of hael. My skoonpa sê in die 52 jaar dat hy boer, het hy selde in Julie reën op die plaas gesien.”
STROOPTYD DALK LATER
Volgens Jordaan is ligte reën voorspel, “maar die kans was skraal omdat ons nie gereeld reën in Julie kry nie. Binne ’n uur was die weerstelsel bokant ons. Ons was verstom toe die groot, yskoue haelkorrels op ons neerplof.
“Met ’n nat stroper, trekkers en ander voertuie is ons toe maar al die pad terug na die plaasopstal, tog dankbaar vir die verstommende, yskoue seëning van bo,” sê Jordaan.
Van den Berg sê die kans op nog reën in die binneland lyk tot einde volgende week belowend.
Die kans op die ontwikkeling van ’n El Niño-weerstelsel het die afgelope paar weke van 50% tot 60% versterk. Dié buitengewone reën en hael kan tekens wees dat die kans op ’n El Niño-stelsel toeneem. Volgens Van den Berg word ’n El Niño-stelsel in die somerreënstreek gekenmerk deur reën vroeg in die somer, met die moontlikheid van ’n droogte in die middelsomer.
Strooptyd vir mielies kan na gelang van die hoeveelheid reën wat voorkom of reeds geval het met tot twee weke vertraag word, sê Van den Berg.
KANSE VERSTERK
Die Australiese buro van meteorologie (BOM) het op 3 Julie aangedui die El Niño- Suidelike Osillasie (Enso) is steeds neutraal, hoewel klimaatsmodelle en ’n onlangse verwarming van die Stille Oseaan aandui daar is ’n bogemiddelde kans dat ’n El Niño-stelsel later vanjaar kan vorm. Die buro raam die kanse dat ’n El Niño kan vorm, is dubbel as normaal.
“Sommige Enso-aanduiders dui op tekens van El Niño-ontwikkeling,” lui die Australiese bulletin. “See-oppervlaktemperature in die sentrale tot oostelike tropiese Stille Oseaan bly neutraal, maar word sedert April stadig warmer. Water onder die oppervlak is ook warmer as gemiddeld; ’n algemene voorloper van El Niño.
“In die atmosfeer is aanduiders, soos die passaatwinde en die Suidelike Osillasie-indeks, neutraal, maar wys El Niñoagtige kenmerke.”
Die BOM se volgende verslag word op 17 Julie bekend gemaak.