32 Wie moet die plaas erf?

Boere moet besluit of hulle eendag die plaas aan ’n kind of aan ’n trust gaan bemaak. Albei situasies het voor- én nadele. Besin betyds daaroor.

Testamentêre bepalings hou gevolge in vir toekomstige geslagte. ’n Vraag wat gereeld gevra word, is: “Moet ek my plaas aan my kind of aan ’n trust bemaak?” Die meeste mense wat in boedelbeplanning spesialiseer, sal aanbeveel dat die plaas aan ’n trust bemaak word, terwyl sommige boere se antwoord hiérop sal wees dat hulle nie uit die graf wil regeer nie. Een rede vir so ’n opmerking is dat individue dikwels wanopvattings het oor die aard en werking van trusts.

SOORTE TRUSTS EN PARTYE

Daar is twee soorte trusts in die Suid-Afrikaanse reg.

Die inter vivos-trust word tydens ’n persoon se leeftyd opgerig deur middel van ’n kontrak, wat bekend is as ’n trustakte. Dit word aangegaan tussen die oprigter en die trustees. Die testamentêre trust word geskep deur middel van ’n testament, wat ook die trustakte is. Dit kom tot stand by ’n persoon se afsterwe.

In dié rubriek is enige verwysing na ’n trust ’n diskresionêre trust, waar die besluite oor die uitkering van die trustinkomste/trustkapitaal, asook die vasstelling van die vestigingsdatum binne die trustees se diskresie val.

Die magtigingsbrief en trustakte magtig die trustees om die trust te administreer tot voordeel van die begunstigdes.

’n Trustakte onderskei gewoonlik tussen twee tipes begunstigdes, naamlik inkomstebegunstigdes en kapitaalbegunstigdes. Inkomstebegunstigdes is daarop geregtig om die trustinkomste te ontvang en kapitaal- begunstigdes op die trustkapitaal.

BELASTING OP TRUSTS

Trusts betaal 45% inkomstebelasting. ’n Trust betaal kapitaalwinsbelasting teen ’n effektiewe koers van 36%. Trusts word dus belas teen dubbel die maksimum effektiewe belastingkoers as natuurlike persone. Indien die trustinkomste of trustkapitaal egter in die begunstigdes vestig in dieselfde belastingjaar as wat die inkomste/kapitaal die trust toeval, betaal die begunstigdes in hul individuele hoedanigheid belasting wat teen laer koerse belas mag word. Die nadeel van vestiging is dat die inkomste/kapitaal deel vorm van die begunstigde se boedel.

WANNEER DIE BOER STERF

Met ’n boer se afsterwe is daar geen verskil in die belasting wat betaalbaar is nie, ongeag of die plaas aan sy kind of ’n trust vererf. Die boer se boedel sal in albei gevalle verantwoordelik wees vir die eksekuteurstarief (’n maksimum koers van 4,03%), boedelbelasting (20%-25% na gelang van die waarde van die belasbare boedel) en kapitaalwinsbelasting (’n maksimum effektiewe koers van 18%) op die plaas.

WANNEER DIE KIND STERF

Indien die boer die plaas aan sy kind bemaak, sal die bogenoemde belasting en uitgawes ook van toepassing wees op die kind se boedel.

Indien die boer die plaas egter aan ’n trust bemaak, met die kind en sy/haar afstammelinge as die begunstigdes, sal die bogenoemde uitgawes en belasting nie deur die kind of die toekomstige geslagte se boedels betaalbaar wees nie. Die trust besit dan die plaas en die lewensduur daarvan kan onbeperk wees.

Die voorwaardes in ’n trustakte bepaal gewoonlik die lewensduur van ’n trust en dit is noodsaaklik dat die woord “afstammelinge” ingesluit word onder die definisie van begunstigdes. Dít verseker dat die boer se kind en die daaropvolgende geslagte uit die trust bevoordeel kan word.

Bates in ’n trust word beskerm teen skuldeisers van trustbegunstigdes solank die bates nie gebruik word as sekuriteit vir skuld nie. In die geval van egskeiding vorm trustbates ook nie deel van ’n begunstigde se boedel nie.

GEVOLGTREKKING

Hoewel daar geen voordeel vir die boer is om sy plaas by sy afsterwe aan ’n trust te bemaak nie, sal toekomstige geslagte wel die voordele geniet. By die toekomstige geslagte se afsterwe sal geen boedeluitgawes en belastingheffings aan die plaas verbonde wees nie en derhalwe sal dit nie nodig wees om lewensdekking uit te neem om hierdie koste in hul boedels te dek nie.

Die inligting in dié rubriek word nie bedoel as of kom nie neer op persoonlike finansiële of ander advies nie. Raadpleeg ’n geakkrediteerde finansiële adviseur of makelaar.

Mnr. Louw du Toit is ’n regsadviseurspesialis vir Old Mutual Makelaardienste.