EL NIÑO HOU ÁLMAL AAN DIE RAAI
DAAR heers onsekerheid oor wanneer die El Niño-weerstelsel wat vir die komende somer voorspel word, sy hoogtepunt sal bereik.
Die kans dat ’n El Niño-stelsel wel kan voorkom, het die afgelope paar weke van 50% tot 60% verhoog, sê mnr. Johan van den Berg, klimatoloog van Santam Landbou.
Een stel voorspellings dui op ’n hoogtepunt rondom Oktober of November vanjaar, met ’n tweede stel wat dui op ’n hoogtepunt tussen November en Januarie volgende jaar.
Die draaipunt van ’n El Niñostelsel (wanneer die see-oppervlaktemperature die warmste is), naamlik wanneer dit weer begin afkoel, is deurslaggewend. Van den Berg sê hoewel ’n El Niño-verskynsel nog teenwoordig kan wees, is die afkoelfase dikwels verantwoordelik vir ’n hoër kans op reënval.
Dit maak die reënvalvooruitsigte binne die verwagte El Niño-stelsel baie onseker.
’n Ander faktor wat bepalend kan wees, is die stand van die Indiese Oseaan se see-oppervlaktemperature. Tans is die Indiese Oseaan-dipoolindeks (IOD) baie naby aan neutraal.
“Nuwe voorspellings dui egter aan dat dié indeks na positief kan swaai. Dit beteken dat die oppervlaktemperature van die Indiese Oseaan nader aan die Afrika-kuslyn kan verwarm,” sê Van den Berg. “Dit het ongunstige gevolge vir reënval oor die somerreëngebied, want dit verhoog die kans op die voorkoms van tropiese laagdrukstelsels en siklone in die somer.”
DÍT IS SEKER
Van den Berg sê twee faktore kan met ’n redelike mate van sekerheid aanvaar word: Warm en droë tye kan in die midsomer oor veral die sentrale deel van die somerreëngebied verwag word. ’n El Niño-stelsel verhoog die kans op reën vanaf September tot begin November oor veral die sentrale en oostelike deel van die land. Minder sekerheid bestaan oor of ’n ernstige droogte kan voorkom en of daar eerder net droër tye in die seisoen sal voorkom.
“Die oordrageffek van die goeie toestande wat in die tweede deel van die afgelope somer voorgekom het, kan baie help om die potensieel ongunstige uitwerking van ’n El Niño-stelsel teë te werk,” sê hy.
Tans kan daar ook nie met sekerheid voorspel word of die land in ’n natter siklus inbeweeg en wat die uitwerking van die moontlike El Niño-stelsel op reënval in die Wes- en Oos-Kaap sal wees nie. Die voorspellings is tans nie duidelik ten opsigte
van die belangrike maande van Augustus en September vir die wintergraanstreke nie, terwyl die aanduidings ook verskil tussen die Swartland en Suid-Kaap.
KYK SUIDOOS
Van den Berg sê gebeure en voorspellings in Australië is gewoonlik ’n goeie aanduiding van wat in Suid-Afrika kan gebeur. “Swak winter- en lentereën in Australië is dikwels ’n aanduiding van swakker reënval in die midsomer in die suidelike deel van Afrika.”
Verder kan goeie lentereën oor Suid-Afrika se somerreëngebied ook dikwels ’n voorloper van swakker reënvaltoestande gedurende die midsomermaande wees.
Volgens die Australiese buro van meteorologie se verslag vir Augustus tot Oktober, wat voorverlede week uitgereik is, gaan dae en nagte warmer as gewoonlik wees in dié drie maande.
“Hierdie voorspelling van warmer en droër toestande kan ’n aanduiding wees dat groot dele van die oostelike en sentrale binneland van Australië nie wydverspreide verligting van die droogtetoestande wat tans heers, gaan ervaar nie,” lui die verslag.
Dié buro se onlangse verslag oor die Enso-indeks, waarvolgens klimaatmodelle die stand van El Niño-stelsel aandui, dui op ’n bogemiddelde kans dat ’n El Niño-stelsel later vanjaar kan voorkom.