MOENIE MET MENSE SE KOS ‘SPEEL’ NIE
“JY kan met baie goed rondspeel, maar moenie met die kos op mense se tafels speel nie,” het mnr. Francois Wilken, voorsitter van Vrystaat Landbou (VL), in sy voorsittersrede op die organisasie se jaarkongres in Bloemfontein gesê.
Hy het gesê die skade wat politieke retoriek en populisme Suid-Afrika en sy toekoms berokken, word nie in die aanslag op die landboubedryf verreken nie. Ongegronde aantygings in die proses om politieke steun en stemme te werf, gaan uiteindelik juis die kiesers wat die swaarste kry, die hardste tref.
“Om te wag en te hoop dat die Regering en hoëvlakstrukture vir ons oplossings gaan bring, is ’n valse hoop,” het Wilken gesê. “Elke boer sal binne strukture op grondvlak ’n verskil moet maak en betrokke moet raak by besluitneming sodat ons die probleme binne ons gemeenskappe kan identifiseer. Die probleme van ons tyd is groot en niemand behalwe onsself gaan bepaal waar ons gaan eindig nie.”
Hy het sy medeboere gemaan dat elkeen die verantwoordelikheid moet aanvaar vir sy eie omstandighede en dan dié van die gemeenskap. “Deur die probleme wat daar is, te ignoreer en te hoop dit sal verdwyn, sal nie vir ons ’n toekoms verseker nie.
Die publiek gaan die toekoms van Suid-Afrika bepaal, want die politieke bestel het heeltemal in duie gestort,” het hy gesê. Volgens hom gaan dit net oor eiebelang en nie meer oor die toekoms van Suid-Afrika nie.
STAAN SAAM MET OOP AGENDAS
Die landbou is egter in ’n unieke situasie, want as die landbou tot niet gaan, beïnvloed dit die hele land, sê Wilken. “Ons moenie toelaat dat ons by politieke debatte betrek word nie. Met oop agendas sal ons moet saamstaan sonder dat ras, geslag of taal bepaal wie deel van die landbou is. Of jy nou ’n groot of ’n klein boer is, is elkeen ’n voedselprodusent uit eie reg wat sorg dat voedsel volhoubaar gelewer word vir ons verstedelikte bevolking.”
Volgens hom is die georganiseerde landbou steeds die beste toegerus om die onsekerhede oor grond te besweer. As van die boere in die organisasie se grondeienaarskap in die gedrang kom in die proses van grondonteiening sonder vergoeding, het Wilken onderneem dat die organisasie dié boere ten volle sal ondersteun.
VERMY PANIEK
Dr. John Purchase, uitvoerende hoof van die landbousakekamer Agbiz, het op die kongres gesê hoewel daar onsekerheid is oor die huidige wendings oor die onteiening van grond sonder vergoeding, moet boere nie in wanhoop oor die proses verval nie. Die heersende politieke onsekerheid wat die landbou strem, moet bestuur word om nie paniek in die bedryf te saai nie, het Purchase gesê.
Die landbou-voedselwaardeketting is ’n reusebate vir Suid-Afrika wat ’n groter bydrae tot die ekonomie lewer as sy bydrae tot die bruto binnelandse produk (BBP). “As ons voedselsekerheid en die voorsiening van bekostigbare voedsel aan die landsburgers verloor, is Suid-Afrika in die proses ’n groot bate kwyt.”
Purchase het gesê boere ervaar ekonomiese druk, onder meer ten opsigte van gewaspryse. Daar is egter wél sikliese geleenthede wat benut kan word, soos tans die geval is met rooivleis. “Dikwels word boere in hul onderskeie plaastoestande vasgevang. Hulle is uiters belangrik as produsente en daar is ’n toekoms vir hulle.”
’Elke boer sal binne strukture op grondvlak ’n verskil moet maak en betrokke moet raak by besluitneming.’