Agri SA pleit om kalmte, verantwoordelikheid
ONTEIENING sonder vergoeding kan nie oornag en sonder ’n rede gebeur nie, sê Agri SA.
Die organisasie het ’n nuuskonferensie gehou met die doel om Suid-Afrikaners daaraan te herinner dat die Grondwet nie verander is nie en dat wetgewing bestaan ingevolge waarvan enige onteiening volgens ’n lang lys van prosedures moet plaasvind.
Die konferensie volg nadat AfriForum die lys plase bekend gemaak het wat glo in die Departement van Landelike Ontwikkeling en Grondhervorming rondgestuur word.
Mnr. Dan Kriek, voorsitter van Agri SA, het gesê die bekendmaking van die lys sonder dat die geldigheid daarvan nagegaan is, is onverantwoordelik.
Kriek sê hy het twee oproepe gehad van boere wie se plase op die lys is. Daar is nie grondeise of enige ander eise op die plase nie en nie een van die twee boere is in transaksies met die Regering betrokke nie.
Kriek het gesê die boere voel albei blootgestel omdat hul name op die lys is en is bekommerd dat die verspreiding van die lys hulle in die visier van
onder meer plakkers en grondbesetters plaas.
Hy het hulle gevra om kalm te bly, terwyl Agri SA die geldigheid van die lys nagaan. Kriek het gesê mense is reeds baie onseker en senuagtig sedert die ANC in Desember aangekondig het dat die wysiging van die Grondwet ondersoek gaan word.
Die bekendmaking van die lys het onsekerhede verder verdiep en die uitwerking daarvan op beleggers gaan nog lank duur.
Kriek het gesê die organisasie bly deurentyd duidelik oor sy standpunte: Hy ondersteun die morale regverdiging en die grondwetlike noodsaaklikheid van grondhervorming, maar verwerp onteiening sonder vergoeding.
Kriek het verder gesê dit gaan nie vir Agri SA daaroor
om AfriForum te kap nie, maar om deurentyd die Grondwet te verdedig, mense te vra om kalm te bly en vertroue in die landbousektor te vestig.
“Pres. Cyril Ramaphosa het, sedert die proses begin het, almal gevra om verantwoordelik te wees. Hy het belowe daar gaan ’n oop proses van raadpleging wees. Ek vra die President om leierskap te toon. Net hy kan mense se vrese besweer oor waar ons heen gaan.
“Ons sal voldoen aan sy oproep om verantwoordelik te wees en sal oplossinggedrewe wees, maar ons het openlikheid en deursigtigheid nodig.”
TOETSSAKE
Die Regering het vroeër vanjaar gesê hy wil onteiening kragtens huidige wetgewing en die Grond-
wet in die hof toets.
Me. Annelize Crosby, hoof van grondsake van Agri SA, sê Agri SA sal sulke toetssake verwelkom.
“Dit sal die howe die geleent heid bied om te begin leiding gee oor hoe artikel 25 van die Grondwet se vereistes van billikheid en regverdigheid vertolk moet word.”
Sy het daarop gewys dat grond nie sommer onteien kan word nie. Daar is vier wette wat dié magte verleen en die Regering sal een van dié vier moet gebruik.
“Dit (toetssake) sal waarskynlik restitusiesake wees waar die eise nie in dispuut is nie, waar onderhandelinge oor die prys reeds ’n lang tyd aan die gang is sonder dat ’n ooreenkoms bereik kon word, en waar die Regering dan besluit om die saak hof toe te neem.”
ZOKWANA LOOF AGRI SA
Mnr. Senzeni Zokwana, Minis ter van Landbou, Bosbou en Visserye, het Agri SA oor sy kritiek op AfriForum gelukgewens.
Volgens hom spits AfriForum hom toe op die stigmatisering van die huidige parlementêre proses oor onteiening sonder vergoeding.
Zokwana het benadruk dat die proses rakende die wysiging van artikel 25 en die hervormingsproses nie voedselsekerheid en die landbousektor as kritieke ekonomiese bydraer sal ondermyn nie. Mnr. Kallie Kriel, uitvoerende hoof van AfriForum, se reaksie op die kritiek was dat AfriForum nie by moddergooiery met Agri SA betrokke gaan raak nie. Baie van sy lede is boere en ook lede van Agri SA.